OS YDYCH chi’n chwilio am rywle newydd i’w ddarganfod neu eisiau hwyl i’r teulu cyfan yn ystod gwyliau’r Pasg, mae Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro yn addo cynnig amrywiaeth eang o weithgareddau yn ystod Blwyddyn Darganfod.

Bydd holl fwrlwm y Pasg yn aros amdanoch yng Nghastell a Melin Heli Caeriw, Pentref Oes Haearn Castell Henllys ac Oriel a Chanolfan Ymwelwyr Oriel y Parc, a bydd amrywiaeth o brofiadau eraill i’w mwynhau yn nhirwedd y Parc Cenedlaethol.

Bydd Pentref Oes Haearn Castell Henllys yn rhoi cyfle i chi Brofi’r Oes Haearn ar 25 a 27 Ebrill, i brofi sut oedd bywyd 2,000 o flynyddoedd yn ôl. Codir tâl bychan am weithgareddau yn ogystal â’r pris mynediad arferol.

Bydd Diwrnodau Hwyl y Pasg ar 19, 20 a 21 Ebrill yn rhoi cyfle i chi ddarganfod sgil newydd neu ddilyn Helfa’r Pasg. Codir tâl bychan am weithgareddau yn ogystal â’r pris mynediad arferol.

Am fanylion llawn gan gynnwys yr holl ddigwyddiadau, prisiau mynediad ac amseroedd agor, ewch i www.castellhenllys.com neu ffoniwch 01239 891319.

Yng Nghastell a Melin Heli Caeriw, gallwch ymuno â Helfa’r Gwningen Basg o 13-28 Ebrill, sy’n golygu neidio o gwmpas y Castell yn chwilio am gliwiau. Dewch o hyd i’r holl gliwiau i hawlio gwobr flasus. £1 y plentyn yn ogystal â’r pris mynediad arferol.

I’r rheini sydd am roi cynnig ar rywbeth newydd, bydd Rhoi Tro ar: Y Cwrwgl ar 21, 22 a 23 Ebrill yn gyfle i chi roi cynnig ar y cwch traddodiadol un person ar Bwll Melin Caeriw, yn dilyn hyfforddiant arbenigol. Pris mynediad arferol yn ogystal â £5 am sesiwn 15 munud neu £10 am sesiwn 30 munud. Mae’n syniad da i gadw lle ymlaen llaw.

Am fanylion llawn gan gynnwys yr holl ddigwyddiadau, prisiau mynediad ac amserau agor ewch i www.carewcastle.com neu ffoniwch 01646 651782.

Yn Oriel a Chanolfan Ymwelwyr Oriel y Parc, gallwch herio Helfa Drysor y Pasg i 21 Ebrill er mwyn dod o hyd i’r cliwiau sydd wedi’u cuddio o amgylch y Ganolfan a’r tir gerllaw gyda’r nod o ddatgelu’r ateb cudd i ennill gwobr. £2 y ddalen.

Bydd y gweithdy Darganfod Celf ar 23 Ebrill yn annog plant i fod yn greadigol a chynhyrchu campwaith i fynd adref gyda nhw, ar ôl archwilio’r oriel i ddod o hyd i ysbrydoliaeth. £3 y plentyn.

Am fanylion llawn, gan gynnwys yr holl ddigwyddiadau, prisiau ac amseroedd agor, ewch i www.orielyparc.co.uk neu ffoniwch 01437 720392.

I’r rheini sydd â diddordeb mewn daeareg a hanes, bydd taith dywys Darllen y Dirwedd: Taith drwy Amser o gwmpas Penmaen Dewi ar 24 Ebrill yn datgelu cyfoeth o nodweddion hanesyddol a naturiol. Bydd y llwybr pum milltir yn pasio drwy dystiolaeth o fywyd y cyfnod Neolithig, yr Oes Haearn a’r Oesoedd Canol a bydd yn costio £4 y person.
I gadw lle ar y digwyddiadau hyn, ffoniwch 01437 720392.

I weld manylion yr holl weithgareddau a’r digwyddiadau sy’n cael eu cynnal gan Awdurdod y Parc Cenedlaethol ewch i www.arfordirpenfro.cymru/digwyddiadau neu fel arall casglwch gopi o Coast to Coast.

MAE rheolwyr pla yn bobl ymroddedig sy’n cadw cefn gwlad yn lan i bawb – i’r ffermwyr sy’n gweithio yno, i warchod byd natur ac i bobl y dref i fynd i fwynhau cefn gwlad. 

Yn y rhaglen ddogfen DRYCH: Pla ar S4C nos Sul, 21 Ebrill, 9.00pm, byddwn yn dilyn amrywiaeth ddiddorol o’r bobl sy’n gwneud y swydd hollbwysig yma ar ffermydd a thiroedd agored yng ngogledd a gorllewin Cymru. O’r drudwy i’r twrch daear, o’r llwynog i’r gŵydd gwyllt, o’r wiwer lwyd i’r llygoden fawr, mae’r rheolwyr pla yn barod i’w rheoli ymhob tywydd dros y pedwar tymor.

Dyna i chi reolwyr pla Cyngor Sir Ceredigion, y Wardeiniaid Cymunedol Nigel Jones a Roy Noble, sydd wedi gweithio gyda’i gilydd ers blynyddoedd lawer ac yn dweud eu bod wrth eu bodd gyda’r gwaith o fynd i’r afael â phroblemau plâu.

Mae’r camerâu yn eu dilyn ar nifer o ffermydd y sir wrth iddyn nhw ddefnyddio gwenwyn a maglau i ddal llygod mawr, a’u hatal rhag lledaenu clefydau a bwyta porthiant anifeiliaid.

Meddai Nigel, “Mae’r llygod mawr ymhob man; maen nhw’n experts ar fyw ar unrhyw beth maen nhw’n galler gadael eu marc ar bopeth. Sach chi byth yn mynd i gael gwared arnyn nhw, y cwbl allwch ei wneud yw cadw’r numbers lawr.”

Mae Trystan Bevan, sy’n ffermio yn Eryri, yn benderfynol o reoli plâu ar dir ffermio a thir agored. Ei brif gonsyrn yw rheoli llygod mawr, gan ddefnyddio gynau a chŵn daear, ond mae hefyd yn dal tyrchod daear, sy’n troi tir pori, ac yn clirio gwyddau , sy’n domi’r tir, trwy saethu i’r awyr.

“Does gen i ddim problem hefo’r un anifail, nid lladd er mwyn lladd ydi o, ond lladd er mwyn medru parhau hefo’n busnes amaeth,” meddai Trystan.

I lawr yn Sir Benfro, mae teulu Charlie yn cadw 3,000 o wartheg godro ar ddwy fferm. Mae’r drudwennod yn bla yno gydol misoedd y gaeaf ac maen nhw’n gwario miloedd o bunnoedd yn cyflogi pobl saethu bangers i geisio atal yr adar rhag bwyta a domi dros fwyd anifeiliaid.

Mae’r ffermwr Gethin o Geredigion yn wynebu’r un heriau anodd gyda drudwennod: “Maen nhw’n torri dy galon di,” meddai, “Efallai eu bod nhw’n edrych yn dda ar y pier yn Aberystwyth, ond maen nhw’n bla yma.”

Mae Meurig Rees, swyddog cadwraeth Cymru BASC, y Gymdeithas Saethu A Chadwraeth, yn gweithio i leihau poblogaethau rhai anifeiliaid.

Rydym yn ei ddilyn ar gynefinoedd fferm a thir gwyllt wrth iddo faglu gwiwerod llwyd, sy’n bygwth bodolaeth y gwiwerod coch brodorol, ac yn saethu llwynogod, sy’n lladd defaid a dofenod.

“Mae saethu a chadwraeth yn mynd law yn llaw ‘da’i gilydd yng nghefn gwlad. Ry’n ni’n saethu un anifail i achub anifail arall“meddai Meurig.Byddwn i yn gadael y darn lladd er mwyn lladd gan ei fod yn atgyfnerthu y pwynt nad trohy hunters mo rhain.

AR DYDD Iau, 21 Mawrth, cyhoeddodd Cynulliad Cenedlaethol Cymru raglen o ddigwyddiadau i nodi 20 mlynedd ers ei sefydlu yn 1999.

Cynhelir nifer o ddigwyddiadau dros fisoedd yr haf, gan orffen gyda gŵyl ddemocratiaeth ddiwedd mis Medi, lle bydd ffigurau blaenllaw o’r celfyddydau, chwaraeon, newyddiaduraeth a gwleidyddiaeth yn dod ynghyd ym Mae Caerdydd. Bydd y rhaglen lawn yn dathlu ac yn trafod llwyddiannau’r ugain mlynedd diwethaf, ond hefyd yn canolbwyntio ar ddyfodol Cymru ac yn ymgysylltu â phobl, grwpiau a sefydliadau ledled y wlad.

Bydd y rhaglen 20 mlynedd yn cychwyn ar 6 Mai, union ugain mlynedd ers i bobl Cymru fynd i bleidleisio am y tro cyntaf erioed yn etholiadau’r Cynulliad. Bydd y Senedd yn agor ei drysau i’r cyhoedd gael dod i ymchwilio i hanes, pwerau ac uchelgeisiau’r Cynulliad drwy amrywiaeth o weithgareddau a digwyddiadau cyhoeddus a fydd wedi’u hanelu at bob oedran. Bydd arddangosfa newydd yn cael ei dadorchuddio yn olrhain hanes datganoli yng Nghymru.

Ar y diwrnod canlynol, sef 7 Mai, bydd y Llywydd a’r Prif Weinidog yn annerch y Cynulliad yn ffurfiol gerbron aelodau a etholwyd i’r Cynulliad ers 1999. Yn ddiweddarach y noson honno, bydd Aelodau Cynulliad blaenorol a chyfredol yn dod ynghyd â llu o wahoddedigion yn cynrychioli sefydliadau cenedlaethol i ddathlu’r achlysur.

Ym mis Mehefin, bydd aelodau Senedd Ieuenctid Cymru, sydd newydd ffurfio, yn eistedd gyda’r Cynulliad llawn ar gyfer sesiwn eithriadol ar y cyd. Ym mis Gorffennaf, bydd Cynulliad Dinasyddion, a fydd yn cynnwys aelodau cynrychiadol o’r cyhoedd, yn dod ynghyd yn y canolbarth i drafod y prif heriau y bydd Cymru yn eu hwynebu yn yr ugain mlynedd nesaf.

Dros fisoedd yr haf, bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn cynnal digwyddiadau ynghylch ystod o faterion datganoledig gyda phartneriaid mewn cymunedau ledled Cymru, gan gynnwys y Sioe Frenhinol a’r Eisteddfod Genedlaethol. Bydd arddangosfa ffotograffig wedi’i churadu ar y cyd gan Ffotogallery a’r Cynulliad Cenedlaethol yn teithio o amgylch Gymru o fis Medi ymlaen. Bydd yn cynnwys gwaith gan chwe ffotograffydd sy’n edrych ar obeithion a dyheadau Cymru yn y dyfodol.

Bydd y dathliadau 20 mlynedd o ddatganoli yn dod i ben gyda’r ŵyl ddemocratiaeth gyntaf erioed i’w chynnal ym Mae Caerdydd ym mis Medi. Dros bedwar diwrnod, bydd adeiladau’r Senedd a’r Pierhead yn cynnal cymysgedd o ddigwyddiadau, gyda sgyrsiau, arddangosfeydd a dadleuon yn ystod y dydd, ynghyd â gigs cerddoriaeth a chomedi gyda’r nos. Mae llawer o’r rhaglen yn cael ei chyflwyno mewn partneriaeth â sefydliadau cenedlaethol fel Gŵyl y Gelli, BAFTA Cymru, Cymdeithas Bêl-droed Cymru, Gŵyl Gomedi Machynlleth, Chwaraeon Cymru, Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol a phrifysgolion Cymru.

Dyfyniad gan y Llywydd: “Mae’r dathliad hwn yn gyfle unigryw i ystyried faint mae Cymru wedi newid dros yr ugain mlynedd diwethaf a’r effaith y mae datganoli wedi’i chael ar ein bywydau. Wrth wneud hynny, mae gennym gyfle hefyd i edrych tua’r dyfodol. Drwy’r rhaglen hon o ddigwyddiadau, ein nod yw dechrau deialog newydd gyda phobl ledled y wlad am eu huchelgeisiau ar gyfer Cymru a sut y gall y Cynulliad, cartref democratiaeth Cymru, helpu i gyflawni hynny.”

Bydd gwybodaeth bellach am bob un o’r prosiectau, y partneriaid a sut y gall aelodau’r cyhoedd gymryd rhan yn cael ei chyhoeddi maes o law. Dilynwch ein sianelau cyfryngau cymdeithasol i gael y wybodaeth ddiweddaraf.