Connect with us
Advertisement
Advertisement

Cymraeg

Mae Ceffyl Du yn syrthio dros iaith

Published

on

AC Mike Hedges

MAE CWMNI banc Lloyds wedi ymddiheuro am “ddryswch” ar ôl i’r Aelod Cynulliad dros Ddwyrain Abertawe gael ei gythruddo gan eu “polisi” o wrthod ffurflenni Cymraeg.

Roedd Catrin, merch Mike Hedges, am agor cyfrif banc newydd fel myfyrwraig ar ôl cael ei derbyn i astudio Cymraeg a Cherddoriaeth ym Mhrifysgol Bangor.

Roedd ganddi gyfrif cyfredol gyda’r banc eisoes.

Ond gan fod ei llythyr UCAS yn Gymraeg, roedd cangen Abertawe o’r banc yn gwrthod ei dderbyn fel dogfen er mwyn agor y cyfrif newydd, gan ddweud mai eu “polisi” yw peidio â derbyn dogfennau yn Gymraeg.

Dywedodd Mike Hedges wrth golwg360 y byddai’n mynd â’r achos ymhellach, a’i fod yn barod i droi at Gomisiynydd y Gymraeg a Llywodraeth Cymru.

“Dw i’n bwriadu mynd at y banc ac at Gomisiynydd y Gymraeg oherwydd, er nad yw banciau’n rhan o waith Comisiynydd y Gymraeg, dw i’n credu y dylai hi leisio ei barn.

“Dw i hefyd yn bwriadu mynd at Lywodraeth Cymru.”

Dywedodd llefarydd ar ran Banc Lloyds: “Rydym yn ymddiheuro am y dryswch yn y mater hwn.

“Rydym yn cydnabod cynigion UCAS yn y Gymraeg, ac mae gennym nifer o aelodau staff sy’n ymdrin â’r cyhoedd sy’n gallu siarad Cymraeg.

“Rydym yn cymryd camau ar unwaith i sicrhau bod ein holl gydweithwyr yn ymwybodol o’r canllawiau cywir.”

Dywedodd David Williams: “Mae’r digwyddiad yn dystiolaeth bellach o’r angen i estyn hawliau iaith i weddill y sector breifat, gan gynnwys y banciau. Mae ymddygiad y banc yn gwbl annerbyniol. Mae’n eironig bod Aelod Cynulliad Llafur yn dioddef o bolisi ei Lywodraeth ei hun. Cwta wythnos yn ôl, cyhoeddodd y Gweinidog Llafur Alun Davies bapur gwyn yn datgan nad oedd e’n bwriadu estyn y ddeddfwriaeth iaith i fanciau. Unwaith eto, mae gyda ni Lywodraeth Llafur yn amddiffyn y bancwyr yn lle pobl Cymru.”

Y Comisiynydd Iaith yn galw am gyfarfod gan Banc Lloyds

Meddai Meri Huws: “ Er ein bod ar ddeall fod Banc Lloyds wedi ymddiheuro am y mater dan sylw, rydym wedi holi’r banc am eglurhad o’r sefyllfa ac am gyfarfod i drafod y camau nesaf.

“Byddwn hefyd yn defnyddio’r achos yn ein fforwm gyda’r banciau fel enghraifft i’w hatgoffa am statws swyddogol y Gymraeg yng Nghymru ac am yr angen i gynnig gwasanaethau Cymraeg a pharchu dewis iaith eu cwsmeriaid. Cafodd ein fforwm gyda banciau’r stryd fawr ei sefydlu er mwyn canolbwyntio ar ddatblygu a gwella eu defnydd o’r iaith.”

Cymraeg

Welsh speakers drop to shocking lowest percentage in eight years

Published

on

THE PERCENTAGE of Welsh speakers has fallen to its lowest level in over eight years, with just 27.7% of people in Wales able to speak the language, according to government statistics.

Data from the annual population survey, which covers the year ending 30 September 2024, estimates there are around 851,700 Welsh speakers in Wales. This marks a 1.6% decline compared to the previous year.

Despite the drop, the Welsh government remains resolute in its commitment to increasing the number of Welsh speakers. A spokesperson said: “We are absolutely committed to our goal of having one million Welsh speakers and doubling the daily use of Welsh.”

The ambitious target of one million Welsh speakers by 2050 is measured using census data, rather than the annual population survey.

Census data paints a stark picture
The 2021 census revealed a further decline in Welsh speakers, with only 17.8% of residents—approximately 538,000 people aged three and older—reporting they could speak the language.

Welsh speakers by the numbers
The annual population survey provides further insights:

  • Children lead the way: 48.6% of children and young people aged 3 to 15 reported they could speak Welsh, equating to 237,600 individuals. However, this figure has been gradually declining since 2019.
  • Regional highs and lows:
    • Gwynedd boasts the highest number of Welsh speakers (93,600), followed by Carmarthenshire (93,300) and Cardiff (83,300).
    • Blaenau Gwent and Merthyr Tydfil have the fewest Welsh speakers, with 9,500 and 10,600, respectively.
    • In percentage terms, Gwynedd (77.9%) and the Isle of Anglesey (63.6%) lead, while Rhondda Cynon Taf (13.9%) and Blaenau Gwent (14%) rank lowest.

How often is Welsh spoken?
Among those who can speak Welsh:

  • 13.9% (428,800 people) speak it daily.
  • 5.6% (171,300) use it weekly.
  • 6.7% (204,700) speak it less often.
  • 1.5% (46,500) never speak Welsh despite being able to.

The remaining 72.3% of people in Wales do not speak Welsh at all.

Understanding Welsh
Beyond speaking:

  • 32.2% (989,300 people) reported they could understand spoken Welsh.
  • 24.4% (751,600) can read Welsh.
  • 22.1% (680,100) can write in the language.

Survey sample size questioned
The annual population survey, conducted by the Office for National Statistics (ONS), has faced criticism over falling sample sizes in recent years. However, the ONS confirmed to the BBC that 14,881 responses were used for the Welsh language questions in the latest survey.

The figures underline the challenges facing efforts to revitalize the Welsh language, even as the government strives to meet its ambitious 2050 targets.

Continue Reading

Cymraeg

Strategaeth yr iaith Gymraeg dan adolygiad yng nghanol galwadau am gyfeiriad cliriach

Published

on

MAE SAMUEL KURTZ AS, Ysgrifennydd Cysgodol y Cabinet dros yr Iaith Gymraeg, wedi annog Llywodraeth Cymru i ailfeddwl eu dull o weithredu targed uchelgeisiol Cymraeg 2050 yn sgil pryderon a godwyd mewn adroddiad diweddar gan y Senedd.

Mae strategaeth Cymraeg 2050 yn anelu at sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn canol y ganrif hon, ond mae amheuon wedi cael eu codi am ei hyfywedd. Mae canfyddiadau’r Pwyllgor Plant a Phobl Ifanc yn tynnu sylw at heriau fel marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a gostyngiad yn y defnydd o’r iaith ymhlith pobl ifanc.

Mae Mr Kurtz, sy’n cynrychioli Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, wedi ymuno â’r galwadau i Lywodraeth Cymru ailystyried eu cynlluniau. Dywedodd:

“Mae Ceidwadwyr Cymreig wedi galw ers tro am strategaeth gliriach gan Lywodraeth Cymru i gyflawni eu targed Cymraeg 2050.

“Gyda nifer y siaradwyr Cymraeg yn gostwng dros y ddau ddegawd diwethaf, mae’n hanfodol bod y duedd hon yn cael ei gwrthdroi. O ystyried y marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a’r gostyngiad yn y defnydd o’r Gymraeg ymhlith pobl ifanc, mae angen i Lywodraeth Cymru adolygu pam nad yw eu cynlluniau presennol ar gyfer Cymraeg 2050 yn gweithio ac addasu’r cynlluniau angenrheidiol.”

Persbectif Sir Benfro

Yn Sir Benfro, lle mae treftadaeth yr iaith Gymraeg yn ddwfn, mae’r ddadl yn un arwyddocaol iawn. Mae cymunedau lleol wedi gweld llwyddiant amrywiol wrth gynnal Cymraeg. Mae addysg cyfrwng Cymraeg wedi tyfu mewn rhai ardaloedd, gydag ysgolion fel Ysgol Caer Elen yn Hwlffordd yn chwarae rhan hanfodol, ond mae pryderon yn parhau am ei hygyrchedd ledled y sir.

Yn hanesyddol, mae Sir Benfro wedi cael ei hystyried yn ‘ffrynt ieithyddol’, lle mae’r iaith Gymraeg yn cydfodoli â’r Saesneg mewn cydbwysedd cynnil. Mae ardaloedd gwledig wedi dal gafael ar eu traddodiadau ieithyddol, ond mae trefoli a newidiadau demograffig yn peri heriau.

Un mater allweddol yw’r gweithlu addysgu. Heb ddigon o athrawon Cymraeg i ysbrydoli ac addysgu’r genhedlaeth nesaf, mae cyflawni Cymraeg 2050 yn mynd yn fwyfwy anodd. Mae galwadau hefyd wedi bod am fwy o gyfleoedd trochi yn y Gymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth er mwyn meithrin y defnydd o’r Gymraeg yn y bywyd bob dydd.

Pam mae Cymraeg 2050 yn bwysig

Yng nghanol Cymraeg 2050 mae gweledigaeth i beidio â chadw’r Gymraeg yn unig, ond i’w gwneud yn iaith fyw a llewyrchus. Mae ymgyrchwyr yn dadlau bod strategaeth gadarn yn hanfodol i sicrhau bod yr iaith yn parhau i fod yn berthnasol i genedlaethau’r dyfodol, yn enwedig mewn ardaloedd fel Sir Benfro lle mae treftadaeth ddiwylliannol yn gysylltiedig â’r Gymraeg.

Mae cefnogwyr y targed yn pwysleisio ei botensial i gryfhau hunaniaeth gymunedol ac i roi hwb i gyfleoedd economaidd, o dwristiaeth i ddiwydiannau creadigol, lle mae dwyieithrwydd yn ased sy’n tyfu.

Oes modd ei gyflawni?

Er bod uchelgais Cymraeg 2050 yn cael ei ganmol yn eang, mae cwestiynau yn parhau ynghylch a yw’n gyflawnadwy heb newidiadau sylweddol mewn polisi. Mae’r beirniaid yn dadlau, heb strategaeth gynhwysfawr wedi’i hariannu’n dda sy’n mynd i’r afael ag addysg, seilwaith ac ymgysylltu cymunedol, bod y targed mewn perygl o fod yn ddim mwy na dyhead.

I Sir Benfro, mae’r her yn glir: dathlu a diogelu ei chymunedau Cymraeg tra’n creu cyfleoedd ar gyfer twf ac ymgysylltu â’r Gymraeg i bawb.

Mae galwad Mr Kurtz am weithredu yn ychwanegu at y pwysau cynyddol ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno cynllun sy’n gweithio – nid yn unig ar gyfer nawr, ond ar gyfer cenedlaethau i ddod.

Cymraeg 2050: Iaith ar gyfer y dyfodol

I Sir Benfro a thu hwnt, mae’r blaenoriaeth yn uchel. Mae cyflawni miliwn o siaradwyr Cymraeg yn ymwneud â mwy na niferoedd yn unig – mae’n ymwneud â sicrhau dyfodol lle mae’r iaith yn parhau i fyw a ffynnu, o bentrefi gwledig Gogledd Sir Benfro i strydoedd prysur Aberdaugleddau.

Continue Reading

Business

A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero

Published

on

Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.

Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.

Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.

Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.


Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”

“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”

“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”

Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)

Continue Reading

News15 hours ago

Concerns mount over rising violence in Welsh schools

VIOLENCE in Welsh schools has reached a deeply disturbing level, according to Darren Millar MS, Leader of the Welsh Conservatives,...

News17 hours ago

Six-way battle for Haverfordwest’s Prendergast Ward council seat

A SIX-WAY battle to contest a Pembrokeshire seat made vacant following the resignation of local county councillor Andrew Edwards during...

News1 day ago

Broke local authority drops legal action against Withyhedge Landfill

Decision made due to financial constraints CASH-STRAPPED Pembrokeshire County Council has announced it will not proceed with legal action against...

News1 day ago

Secrecy over Milford Haven Library rent as council faces funding ultimatum

MILFORD HAVEN’S library remains under threat as Pembrokeshire County Council (PCC) refuses to disclose the rent it pays to the...

News2 days ago

Person rescued as fire guts Clunderwen home

A PERSON was pulled from a burning house in Clunderwen on Friday (Feb 7) as a fierce fire ripped through...

Community2 days ago

Work continues on 20mph speed limit review as figures show fall in casualties

WORK is continuing on a review of the 20mph speed limit in some areas of Pembrokeshire where public feedback has...

Business4 days ago

Shoplifting crisis: National attention on Pembrokeshire’s favourite seaside town

THE PICTURESQUE seaside town of Tenby, known for its golden beaches and bustling tourism industry, is now making headlines for...

News4 days ago

Threatening email revealed: Why Neyland’s clerk missed controversial meeting

A THREATENING email sent by Neyland Town Councillor David Devauden has been revealed, shedding new light on the Clerk’s absence...

Crime5 days ago

Man in court over baby’s death in Tenby car park

A MAN accused of causing the death of a six-month-old baby in a car park incident in Tenby has appeared...

featured6 days ago

Culture of fear exposed in damning fire service report

Haverfordwest ‘at the centre’ of Mid and West Wales Fire Service scandal A DAMNING independent cultural review into Mid and...

Popular This Week