Cymraeg
Covid-19 a newid yn yr hinsawdd
WRTH i gyfyngiadau’r cyfnod clo gael eu llacio gam wrth gam, gwelwn y byd o’n cwmpas yn prysuro unwaith eto. Ac er ein bod dal yng nghanol Pandemig sydd wedi cael effaith echrydus, i nifer ohonom mae’r cyfnod wedi cynnig cyfle i arafu ac ail-ymgysylltu gyda byd natur.
Yn y rhaglen Newid Hinsawdd, Newid Byd: Covid-19 ar nos Iau 10 Medi, bydd Steffan Griffiths a Daf Wyn yn edrych ar effaith y Pandemig ar hinsawdd y byd ac yn gofyn ai dyma ein cyfle euraidd i droi’r cloc yn ôl ar y difrod i’n hamgylchedd?
Mae’r pwnc yn agos iawn at galon Steffan, cyflwynydd y tywydd ar S4C, sydd ag MA mewn Rhewlifeg, sef effaith hinsawdd ar rewlifoedd.
“Fel rhywun sydd wedi astudio’r maes ers dros ddegawd, ‘roedd gweld pysgod yn dychwelyd i ddyfroedd clir Venice a golygfeydd tebyg ledled y byd yn bositif iawn. Ac er bod y ffigyrau’n swnio’n drawiadol; lefelau teithio lawr 65% ar draws Ewrop, lefelau llygredd aer wedi disgyn 40%, a CO2 wedi gostwng 17% ym mis Ebrill yn unig, roeddwn i eisiau gwybod mwy am y gwir effaith ar yr amgylchedd a beth yw’r rhagolygon chwe mis yn ddiweddarach.
“I ddod i’r afael a’r sefyllfa yng Nghymru a thu hwnt, mae Daf a finnau yn siarad gyda Chymry ar wasgar, o Sir Benfro i Ben Llŷn, o Hong Kong i Hanoi, i glywed o lygaid y ffynnon sut mae’n milltir sgwâr wedi newid.”
Gyda llai o deithio a llai o lygredd, mae ansawdd yr awyr wedi gwella yn rhai o ddinasoedd prysuraf y byd. Ond a ydyw’r sefyllfa mor galonogol mewn gwirionedd?
Mae Daf, sydd yn wyneb cyfarwydd o’i waith yn cyflwyno Heno a Prynhawn Da, hefyd yn frwdfrydig am ddarganfod yr ateb; “Yn Newid Hinsawdd, Newid Byd yn 2019, aeth Steff a fi i edrych ar y cysylltiad rhwng tywydd eithafol 2018 a chynhesu byd eang, a gweld fod yr hinsawdd yn newid ar stepen ein drws. Wnetho ‘ni sôn fod y byd ddwy funud i ddeuddeg ar gloc Dydd y Farn, y Doomsday clock. Felly gyda thywydd eithafol yn dal i ddigwydd yng Nghymru a thu hwnt, a 2020 yn flwyddyn wahanol i ddweud y lleiaf, ble y ni nawr?”.
Er bod yr amgylchedd yn sicr wedi elwa o’r cyfnod clo, mae arbenigwyr yn honni mai eiliadau, yn hytrach na munudau, sydd ar ôl ar y cloc dychmygol sy’n mesur y posibiliad o drychineb naturiol wedi greu gan ddynoliaeth. Bydd Steffan a Daf yn holi arbenigwyr o’r maes hinsawdd ac ar gymdeithaseg i gael eu barn nhw.
“Wedi hyn oll fennu, a fyddwn yn mynd nôl i hen arferion ac yn gwneud mwy o niwed i’r blaned nag erioed o’r blaen?” meddai Daf.
Meddai Steffan; “Mae 90% o drychinebau naturiol yr ugain mlynedd diwethaf wedi bod yn gysylltiedig ag argyfwng hinsawdd. Pethau fel corwyntoedd, llifogydd a sychder. Roedd chwe mis cyntaf 2020 y cynhesaf ar record. Felly oes ‘na ddigon yn cael ei wneud ar lawr gwlad? Beth allwn ni ei wneud i sicrhau nad ydym yn disgyn yn ôl?”.
Gyda golygfeydd syfrdanol, a phwnc sy’n berthnasol i bawb, bydd hon yn raglen fydd yn herio’r cydwybod wrth ofyn, a fydd Covid-19 yn gatalydd i droi’r cloc yn ôl ar y difrod i’r amgylchedd, neu yw hi eisoes yn rhy hwyr?
Business
A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero
Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.
Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.
Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.
Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.
Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”
“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”
“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”
Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)
Cymraeg
Hybu’r Gymraeg drwy sioe lwyfan
Ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw ym Meifod (29 Mai) caiff sioe lwyfan newydd ei dangos a fydd yn hyrwyddo’r Gymraeg i bobl ifanc ledled Cymru. Manon Steffan Ros sydd wedi creu’r sioe Geiriau i gwmni Mewn Cymeriad yn dilyn comisiwn gan Gomisiynydd y Gymraeg.
Bydd y sioe, sydd wedi ei hanelu at bobl ifanc ym mlynyddoedd 7, 8 a 9 ysgolion uwchradd, yn cyd-fynd â phecyn addysg newydd sydd wedi ei ddatblygu gan y Comisiynydd ac a fydd ar gael ar lwyfan addysgol, Hwb.
Yn ôl Manon Steffan Ros, roedd yn braf derbyn y cais i wneud y gwaith hwn er yn un heriol,
“Er mwyn hybu’r Gymraeg i’n pobl ifanc a’u hannog i’w defnyddio mae angen manteisio ar amryw o ffyrdd i wneud hynny. Mae sioe lwyfan, sydd yn mynd mewn i ysgolion, yn gyfle gwych i bwysleisio rôl y Gymraeg yn ein bywydau bob dydd, drwy ddefnyddio cerddoriaeth gyfoes a iaith sydd yn berthnasol iddyn nhw.
“Roedd yn her, serch hynny, i ddatblygu sgript a oedd yn cyfleu yr holl elfennau yma, tra ar yr un pryd yn hyrwyddo’r neges gyffredinol fod angen defnyddio’r Gymraeg er mwyn iddi oroesi.
“Gobeithio bydd y sioe yn gyfrwng i arwain at drafodaeth bellach ymysg pobl ifanc a’u hathrawon am bwysigrwydd y Gymraeg.”
I gyd-fynd â’r sioe, mae pecyn addysg wedi ei greu hefyd sydd yn cynnig amryw ddeunyddiau ar gyfer gwersi. Mae’r pecyn yn cynnwys cyflwyniadau ac atodiadau sydd yn rhannu gwybodaeth am y Gymraeg, ei phwysigrwydd fel sgil mewn bywyd bob dydd, ieithoedd lleiafrifol eraill ar draws y byd, yn ogystal ag egluro rôl Comisiynydd y Gymraeg.
Yn ôl Efa Gruffudd Jones., Comisiynydd y Gymraeg, y gobaith yw fod y gwaith hyn yn ymateb i angen,
“Rwyf wedi nodi yn aml fod plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth i fi ac rydym yn gyson yn derbyn ceisiadau gan ysgolion am wybodaeth am ein gwaith. Y nod gyda’r pecyn hwn yw cynnig pecyn ymarferol y gellir dewis gweithgareddau ohono.
“Bydd hefyd, gobeithio, yn gymorth i athrawon a ddisgyblion ddeall yn well, nid yn unig rôl Comisiynydd y Gymraeg ond sefyllfa’r Gymraeg ar lefel genedlaethol a rhyngwladol.
“Gobeithio y caiff ei ddefnyddio’n eang.”
Un ysgol sydd wedi cael cyfle i weld y sioe eisoes yw Ysgol Bro Hyddgen ym Machynlleth yn nalgylch yr Eisteddfod. Mae Nansi Lloyd yn mlwyddyn 7 ac fe wnaeth fwynhau yn fawr,
“Roedd y sioe yn symud yn gyflym oedd yn grêt ac roeddem i gyd yn meddwl fod y defnydd o gerddoriaeth Gymraeg gyfoes yn dda iawn. Fe wnaeth i fi feddwl am pam mod i’n siarad Cymraeg a phwysleisio pa mor bwysig yw siarad yr iaith yn naturiol bob dydd, ac nid yn yr ysgol yn unig.
“Rwy’n gobeithio mynd i’w gweld eto yn yr Eisteddfod.”
Mae Alaw Jones yn athrawes yn ysgol Bro Hyddgen ac yn gweld gwerth yn y sioe a’r pecyn addysg,
“Mae yn medru bod yn heriol cyflwyno’r Gymraeg yn enwedig mewn oes lle mae cyfryngau cymdeithasol yn chwarae rôl mor flaenllaw yn mywydau pobl ifanc. Roedd y sioe hon yn gyfrwng i arwain ar drafodaeth bellach am y Gymraeg yn ein cymdeithas heddiw a braf oedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r sioe.
“Mae’r pecyn addysg yn adnodd defnyddiol a fydd yn ein caniatáu i drafod y Gymraeg mewn cyd-destun ehangach, cyd-destun rhyngwladol, ac yn pwysleisio manteision siarad yr iaith o safbwynt sgil yn y byd gwaith.”
Caiff y sioe, Geiriau¸ ei pherfformio ar stondin Llywodraeth Cymru am 2pm ar ddydd Mercher, 29 Mai a bydd sesiwn holi ac ateb yn dilyn yng nghwmni Efa Gruffudd Jones, Manon Steffan Ros ac Owen Alun sydd yn perfformio’r sioe.
Cymraeg
Last ditch plea to HSBC to reverse decision to axe Welsh language phone line
AN MS has issued a last ditch plea to HSBC to reverse its “unacceptable” decision to axe its Welsh language phone service.
Llŷr Gruffydd, who represents North Wales in the Senedd, has spoken out as January 15, the date when the phone line is due to come to an end fast approaches.
The Plaid Cymru politician said executives at the baking giant still have an “opportunity to do the right thing”.
HSBC came under fire after politicians were informed of the bank’s decision to axe its Welsh language service by letter on Wednesday, November 8.
The Senedd’s Culture Committee wrote to the corporation accusing it of “contempt” towards Welsh speakers.
It added that its “failure to maintain an approach consistent with its values is considered disingenuous and disturbing”.
The committee also questioned statements made by José Carvalho, HSBC’s head of wealth and personal banking, who spoke in front of it on November 29.
The banker said that the Welsh-language helpline receives around 22 calls a day, and that the bank had ended up “with only 6% of the calls that are coming in being answered in Welsh” by them.
However, the committee hit back saying this indicates a fundamental failure of service by the bank because it means 94% of calls to the service are not being answered in Welsh,.
The Committee said that the “low number of calls” to the line “reflects” the bank’s “inability to provide a functioning and coherent service that meets the needs of its Welsh speaking customers.”
Llŷr Gruffydd said: “HSBC still has an opportunity to do the right thing by reversing its unacceptable and wrongheaded decision to bring its Welsh language phone service to an end.
“Executives at HSBC should remember that many customers use their banking services because of its Welsh language phone service.
“The bank argues that there isn’t sufficient demand for the helpline because it receives 22 calls a day on average.
“But it’s abundantly clear from the data that with only 6% of those calls being answered in Welsh, they’ve not been coming anywhere near to providing an adequate service.
“Phone calls that are made to the helpline in Welsh should be answered in Welsh. It’s no wonder that a lot of Welsh speakers have given up on phoning it.
“Instead of scrapping the service HSBC’s should invest in it properly for at least 12 months, and that includes ensuring that it is well-advertised. Then at the end of that period it could make a much better assessment of demand.
“The bank’s pledge to ‘arrange a call back in Welsh, within 3 working days is astonishingly disrespectful to Welsh speakers, as well as utterly insensitive to the financial pressures some people will face.
“For a significant number of people, accessing their bank through Welsh is not a ‘choice’ as HSBC claimed.
“HSBC say they ‘have confirmed that all customers can bank in English’, which is frankly an attitude that belongs to the last century. It is also untrue, especially for many elderly and vulnerable people.
“There is understandably a huge amount of anger and frustration right across Wales with HSBC’s general attitude towards the Welsh language.
“Recently I was contacted by a constituent who was quite rightly angry because she had been asked by a member of HSBC’s customer care team to resend a Welsh language query in English.
“That is one of many examples of HSBC’s complete and utter disregard for Welsh speakers.
“As a Welsh speaker myself and as a member of the Senedd’s Culture Committee, I share the real sense of frustration that’s out there.
“Many of their customers in Wales have also seen their local branches close over the last decade.
“The impact of this on their older customers is particularly acute, as well as those who don’t have access to digital technology.
“Though HSBC likes to describe itself as the world’s local bank, it is abundantly clear that this is not the case in Wales as it abandons Welsh speakers and abandons our high streets by shutting down local branches.”
-
News6 days ago
Pembrokeshire masseuse shortlisted for National UK Beauty Awards 2025
-
News7 days ago
Milford Haven RNLI Fundraisers celebrate successful fun run
-
News6 days ago
‘Chariots of Fire’ Olympic pianist heads west for recital in local church
-
Top News5 days ago
Pembrokeshire cottage industry receives UK’s most prestigious business accolade
-
News6 days ago
Ex-inmate jailed for posting video of Parc Prison employee
-
News6 days ago
Ferry diverts to aid yacht after medical emergency alert in Irish Sea
-
Top News6 days ago
“The sense of power and the great surge of energy that this earth provides is all I want my paintings to share”
-
News6 days ago
Pembroke cancer sufferer given major lifeline by international drug company on compassionate grounds