Sport
Rhaid Tai yn cael ei benderfynu yn lleol

MAE SWYDDOGION iechyd blaenllaw yng Nghymru wedi gwneud galwad frys ar rieni plant dwy, tair a phedair oed i drefnu fod eu plant yn cael eu brechu rhag ffl iw, gan mai un o bob pump yn unig o’r rhai sy’n gymwys sydd wedi cael eu brechu hyd yn hyn. Mae rhai rhieni’n credu nad yw ffl iw yn cael effaith ddifrifol ar eu plant. Fodd bynnag, mae ffi gyrau a gasglwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos, y llynedd, y cafodd cymaint o blant ag o oedolion eu derbyn i’r ysbyty ac unedau gofal dwys.
Cafodd cyfanswm o 42 o blant dan 15 oed eu derbyn i’r ysbyty yng Nghymru dros y gaeaf y llynedd, ac roedd chwech ohonynt wedi gorfod cael gofal dwys. Ar gyfer unigolion 15 oed a throsodd cafodd 42 eu derbyn ac roedd angen gofal dwys ar chwech ohonynt. Dros y gaeaf y llynedd lefelau isel yn unig o ffl iw fu’n cylchredeg yn y gymuned. Mae rhaglen imiwneiddio rhag ffl iw eleni yn cynnig chwistrell trwyn syml i ddiogelu plant ifanc ond nid yw ond yn effeithiol cyn i’r salwch daro. Mae’r brechlyn rhad ac am ddim ar gael gan eich meddyg teulu ar hyn o bryd, ond mae dyddiad dod i ben yr holl stoc ar ddechrau Ionawr – sy’n golygu fod amser yn mynd yn brin i ddiogelu eich plentyn.
Yn ôl yr ystadegau diweddaraf, dim ond un o bob pump o’r 97,655 plentyn dwy, tair a phedair oed sy’n gymwys gafodd eu himiwneiddio hyd yn hyn yng Nghymru – cwta 22%.* Mae Dr Zed Sibanda, paediatregydd ymgynghorol yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn esbonio pam mae hyn yn bryder: “Bydd y brechlyn ffl iw chwistrell trwyn ar gyfer plant dwy i bedair oed yn dechrau dod i ben ynghanol Rhagfyr, felly dylai rhieni sydd heb drefnu i’w plant gael eu brechu eto weithredu yn syth.
Mae plant dwy, tair a phedair oed yn wynebu risg arbennig o ddatblygu cymhlethdodau difrifol ffl iw am nifer o resymau. Un ohonynt yw nad yw eu systemau imiwnedd wedi datblygu’n llawn eto, sy’n golygu na allant ymladd ffl iw cystal â phlant hŷn ac oedolion.” I’r rhan fwyaf o blant iach, mae ffl iw fel arfer yn golygu ychydig ddyddiau difl as gartref yn y gwely, ond dylai rhieni gofi o y gall ffl iw arwain weithiau at gymhlethdodau difrifol, yn enwedig felly i blant ifanc neu bobl a chanddynt broblemau iechyd hirdymor, fel asthma, ac i grwpiau felly gall beryglu eu bywydau.
Fel yr esbonia Dr Sibanda: “Nid yw plant ifanc yn gallu deall ac esbonio os ydynt yn dechrau cael symptomau tebyg i ffl iw – sy’n golygu efallai na wneir diagnosis ffl iw tan yn gymharol hwyr o gymharu ag oedolyn fyddai’n gallu asesu eu hiechyd eu hunain yn rhwyddach. “Golyga hynny fod y plentyn yn fwy tebygol o ddatblygu cymhlethdodau posib ac o ddioddef yn ddiangen. Ond gellir rhwystro hyn oll trwy un daith syml at y meddyg teulu i gael y brechiad chwistrell trwyn.”
Mae Dr Richard Roberts, Pennaeth Rhaglen Heintiau y Gellir eu Hatal trwy Frechlyn yn Iechyd Cyhoeddus Cymru, hefyd yn annog pob rhiant i fynd â’u plant dwy i bedair oed at y meddyg teulu cyn gynted â phosib: “Cynigir y brechiad ar ffurf chwistrell trwyn ar gyfer y rhan fwyaf o blant, sy’n golygu nad oes unrhyw bigiadau. Mae’n gyfl ym, syml ac yn gwbl ddi boen: “Hyd yn oed os yw trwyn plentyn yn rhedeg neu os yw’n tisian yn syth ar ôl cael y chwistrell, fe fyddant wedi’u diogelu o hyd.”
Hon yw’r fl wyddyn gyntaf i blant pedair oed gael eu cynnwys yn yr ymgyrch brechu rhag ffl iw dymhorol rad ac am ddim, wedi i blant dwy a thair oed gael eu cyfl wyno y llynedd. Mae hyn yn rhan o raglen fl ynyddol, a’r disgwyl ar ôl ei chyfl wyno’n llawn yw y bydd pob plentyn dwy i un ar bymtheg oed yn cael cynnig y brechlyn bob hydref. Mae hyn ar ben y grwpiau cymwys eraill fel pobl 65 oed a throsodd, pobl mewn grwpiau ‘risg’ o chwe mis ymlaen a chanddynt gyfl yrau iechyd hirdymor, a phob menyw feichiog.
Bob blwyddyn mae’r brechlyn rhag ffl iw yn cael ei newid er mwyn ymateb i unrhyw fathau newydd o’r fi rws ffl iw sy’n cylchredeg. Caiff fi rws y ffl iw ei wasgaru trwy ddiferion sy’n cael eu chwistrellu i’r awyr pan mae person sydd wedi’i heintio yn pesychu neu’n tisian. Mae cyswllt uniongyrchol â dwylo neu arwynebau a heintiwyd hefyd yn gallu gwasgaru’r haint. Gall ledu’n gyfl ym iawn, yn enwedig felly mewn cymunedau caeedig fel ysbytai, cartrefi preswyl ac, wrth gwrs, grwpiau chwarae.
Mae’r rhaglen brechiadau ffl iw fl ynyddol yn ceisio sicrhau bod pawb sydd ei angen yn cael amddiffyniad am ddim bob blwyddyn rhag y ffl iw. Y rheswm yw diogelu unigolion bregus a phobl sy’n wynebu’r risg mwyaf o ddioddef cymhlethdodau difrifol ffl iw. Bob blwyddyn, mae’r pigiad ffl iw ar gael yn rhad ac am ddim i’r grwpiau hyn trwy feddygon teulu a rhai fferyllfeydd cymunedol, ac mae’r rhan fwyaf o blant cymwys yn cael brechlyn chwistrell trwyn gan eu meddyg teulu neu yn yr ysgol os ydynt ym mlwyddyn 7.
Sport
Ireland overpower Wales in heavy Six Nations defeat at Rodney Parade

WALES’ search for a first win in this year’s Women’s Six Nations continues after a tough afternoon at Rodney Parade saw them fall 40-14 to a dominant Ireland side.
Despite a strong start and an early try from Carys Cox, the home team quickly lost control of the match as Ireland ran in six tries – two apiece from Linda Djougang, Aoife Wafer, and Dorothy Wall.
A second-half score from late squad addition Hannah Bluck gave Wales a glimmer of hope, but it was little more than consolation in front of a record crowd of 3,568 at the Newport venue.
Ireland’s forwards proved too powerful throughout, and Wales’ defensive frailties were exposed time and again. The defeat marks Wales’ fourth consecutive loss of the tournament, and they now face a must-win match against Italy to avoid finishing bottom of the table for a second straight year.
Wales began with purpose, with stand-in fullback Lleucu George causing problems early. Her clever kick down the flank forced an error from Ireland’s Amee-Leigh Costigan, allowing Cox to dive on the loose ball for the opening try.
But Ireland soon found their rhythm, capitalising on soft tackling and set-piece pressure. Djougang muscled over after a burst from Wafer, who soon added one of her own as the visitors took control.
Even a yellow card for Ireland fly-half Dannah O’Brien – shown a card for dangerous contact – did little to help Wales. The Irish maintained their dominance with Wall crossing just before half-time to put them 21-7 ahead.
Ireland continued their charge in the second half, with Wall securing the bonus point shortly after the restart. While Cox and Jasmine Joyce-Butchers tried to spark a response, handling errors and turnovers repeatedly derailed Welsh attacks.
Bluck’s try, created by strong carries from Carys Phillips and a sharp offload from Keira Bevan, gave fans something to cheer. But Wafer had the last word, bulldozing her way over from the base of the scrum to seal the win.
Ireland now look to cement third place when they face Scotland, while Wales have one last chance to salvage their campaign when they travel to face Italy.
After the match, head coach Sean Lynn admitted the performance was painful: “It hurts. We all feel it. We had moments where we were right in it – we could have gone 14-0 up – but didn’t take our chances. That’s the difference at this level.”
Ireland’s Aoife Wafer reflected on the team’s spirit: “We talk about being the most connected team in the world. That shows in how we play – not just the 23 here, but the girls back home too. Winning away is never easy, so we’re proud of this.”
Wales team: Joyce-Butchers; Neumann, Jones (capt), Keight, Cox; George, Bevan; G. Pyrs, K. Jones, Scoble, Fleming, Evans, K. Williams, Lewis, Callender.
Replacements: C. Phillips, Davies, Rose, John, A. Pyrs, S. Jones, Bluck, Richards.
Ireland team: Flood; McGann, Dalton, Breen, Amee-Leigh; O’Brien, Scuffil-McCabe; McCarthy, N. Jones, Djougang, Campbell, Wall, Hogan, McMahon (capt), Wafer.
Replacements: Moloney, McGrath, Haney, Tuite, Boles, Lane, Higgins, Elmes Kinlan.
Yellow card: O’Brien (36 mins)
Tries – Wales: Cox, Bluck | Conversions: Bevan 2
Tries – Ireland: Djougang 2, Wafer 2, Wall 2 | Conversions: O’Brien 3, Breen 2
News
Triathlon returns to Fishguard – road closures announced

FISHGUARD will once again play host to the Wales Triathlon this summer, with hundreds of competitors set to descend on the town for the popular sporting event on Sunday, June 15.
Organised by Activity Wales Events, the triathlon includes a two-lap sea swim in Fishguard Bay, followed by a two-lap cycle from Fishguard to St Davids and a four-lap run along the Marine Walk and out onto the breakwater.
In order to facilitate the bike leg on closed roads, several road closures will be in place throughout the day.

Major road closures
The A487 between Goodwick and Mathry will be closed between 9:45am and 3:00pm.
Between Mathry and Croesgoch, the A487 will be closed from 10:00am to 3:00pm, and from Croesgoch to St Davids the closure will run from 10:00am until 2:45pm.
Crossing points will be in operation at Mathry crossroads, Croesgoch crossroads, and the Llangoffan to Granston junction. Diversions will be signposted, with local traffic routed via minor B roads and through Haverfordwest for longer journeys.
Town centre impact
In Fishguard, West Street will be closed between 12:00pm and 6:00pm for the running stage. Residents will still be able to exit side roads, with diversions clearly marked.
Goodwick residents will be able to exit the town via the Tesco roundabout, which will remain open all day.
Care access and course passes
Care workers will be allowed access to visit clients within the closed sections, but must obtain a course pass via their organisation in advance.
On the day, carers using the route must:
- Follow the direction of the race
- Display their pass clearly
- Keep hazard lights on at all times
- Exit the route as soon as safely possible
Further information
The event attracted over 1,000 athletes last year, and organisers anticipate another strong turnout.
More information can be found at: www.walestriathlon.com/athletes/event-info
Road closure details are available at: community.walestriathlon.com
For course pass enquiries, contact: info@activitywalesevents.com
News
South Pembrokeshire Short Mat Bowls Association – Final Table 2024/25

All matches complete as season concludes
THE 2024/25 season of the South Pembrokeshire Short Mat Bowls Association – known as The Friendly League – has now officially concluded, with all clubs completing their outstanding fixtures.
The past few weeks saw the following catch-up matches played:
- Carew 8–2 Llanteg
- St Johns 8–2 Cosheston
- Hundleton 8–2 Reynalton
- Reynalton 9–1 Lamphey
- Cosheston 10–0 Kilgetty
- East Williamston 9–1 Kilgetty
Final League Table (2024/25 Season)
Position | Club | Played | Won | Drawn | Lost | S/D | Points |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | East Williamston | 20 | 18 | 0 | 2 | 313 | 158 |
2 | St Johns | 20 | 14 | 0 | 6 | 111 | 122 |
=3 | Carew | 20 | 11 | 1 | 8 | 105 | 111 |
=3 | Cosheston | 20 | 12 | 0 | 8 | 77 | 111 |
5 | Reynalton | 20 | 11 | 0 | 9 | 28 | 104 |
6 | Hundleton | 20 | 9 | 0 | 11 | 74 | 97 |
7 | Llanteg | 20 | 7 | 1 | 12 | -71 | 92 |
8 | St Twynnells | 20 | 8 | 1 | 11 | -97 | 89 |
9 | Badgers | 20 | 6 | 1 | 13 | -22 | 82 |
=10 | Lamphey | 20 | 6 | 0 | 14 | -179 | 67 |
=10 | Kilgetty | 20 | 6 | 0 | 14 | -262 | 67 |
Congratulations to East Williamston, who finish the season as clear champions with an impressive 158 points and a shot difference of +313.
-
Community3 days ago
Warning after suspected drug-related incidents in Haverfordwest
-
Charity6 days ago
Businessman ‘honoured’ to become Wales Air Ambulance’s first business ambassador
-
Crime1 hour ago
Paddleboarding boss jailed for ten years after deaths of four in river tragedy
-
Charity6 days ago
Charity distances itself from viral post as £4,000 theft claim goes viral
-
News3 days ago
Search continues for man overboard from UK yacht in Irish Sea
-
Crime6 days ago
Two men sentenced for vicious crimes against badgers.
-
Crime18 hours ago
Guide condemned as ‘arrogant’ after paddleboarding tragedy claims four lives
-
Community5 days ago
West Wales sewage crisis: New calls for accountability amid environmental concerns