Cymraeg

Amserlen yr hydref ar S4C

Published

9 years ago

September 30, 2015

Bryn Terfel: B ydd S4C yn dathlu ei
ben-blwydd yn 50

O FATERION cyfoes i ddrama, o Gwpan Rygbi’r Byd i adloniant, bydd rhaglenni’r misoedd nesaf ar S4C yn destun trafod – ac yn darparu cynnwys unigryw na allwch ei fethu. Wrth lansio rhaglenni’r sianel ar gyfer yr hydref, ar fore Mawrth 8 Medi, dywedodd Cyfarwyddwr Cynnwys a Darlledu S4C, Dafydd Rhys; “Mae yna nifer o resymau i fod yn falch ac yn hyderus o’n cynnwys ar S4C ac mae tymor yr hydref am fod yn hynod o gryf. Mae cryfder yr amserlen ac ansawdd y rhaglenni yn dyst o bwysigrwydd gwaith S4C fel darlledwr gwasanaeth cyhoeddus, wrth gynnig amrywiaeth eang o gynnwys eithriadol yn yr iaith Gymraeg. “Ymhlith y cynnwys bydd digwyddiadau chwaraeon mawr sydd yn destun trafod i’r genedl, sef Cwpan Rygbi’r Byd 2015 ac uchafbwyntiau gemau pêl-droed rhagbrofol Euro 2016.

Mae drama hefyd yn flaenoriaeth ac un o’n hamcanion ar gyfer eleni oedd cynyddu’r oriau o ddrama wreiddiol ar y sgrin. Cawn weld ffrwyth y dyhead hwnnw wrth i ni gyflwyno rhagor o ddrama wreiddiol yn ystod yr wythnos. Mae hynny’n cynnwys ail gyfres Lan a Lawr, Y Gwyll/Hinterland a 35 Diwrnod yn ogystal â dwy ddrama newydd yn y misoedd nesaf. “Yn ogystal â’r prif benawdau yma, bydd hefyd sawl noson thematig i ddathlu gwaith y diweddar awdur T. Llew Jones a noson i ddathlu penblwydd arbennig y canwr Bryn Terfel yn 50 oed. Mae hi am fod yn dymor cryf o raglenni, ac mae hynny’n glod i dalent pobl greadigol yn y sector gynhyrchu annibynnol, yn y BBC ac ITV yn ogystal â holl staff gweithgar S4C.” I nodi rhai o uchelfannau’r amserlen ar gyfer y tymor: Bydd y hydref fod yn llawn o ddrama ar S4C; yr ail gyfres o Lan a Lawr ddychwelyd i S4C ar 9 Medi gyda straeon mwy dramatig a calon-gynhesu.

Mae ail gyfres o Y Gwyll / Hinterland Dechreuodd ar ddydd Sul 13 Medi. Mae’r ddrama dditectif sydd wedi’i leoli yn Aberystwyth gyda Richard Harrington, Mali Harries, Aneirin Hughes, Hannah Daniel ac Alex Harries yn brif gymeriadau, wedi ei henwebu am bum gwobr BAFTA Cymru 2015, a bellach wedi ei gwerthu i dros 26 o wledydd. Ym mis Tachwedd, bydd cyfres newydd wedi ei lleoli mewn llys barn dychmygol yng ngogledd Cymru. Yn Dim ond y Gwir, byddwn yn dilyn gweithwyr yn y llys wrth eu gwaith ac yn eu bywydau personol. Ac yn dilyn llwyddiant 35 Diwrnod, bydd cyfres newydd ar 8 Tachwedd, a’r ddrama ddirgelwch wedi’i lleoli yng nghanol dinas Caerdydd y tro hwn. Yn ffilmio ar hyn o bryd, ar gyfer darlledu yn y flwyddyn newydd, mae drama Byw Celwydd, drama wleidyddol ei naws, gyda gwleidyddion. eu gweithwyr a newyddiadurwyr yn y prif rannau. Mae ymgyrch Cwpan Rygbi’r Byd 2015 ar ddechrau, ac fe fydd gwasanaeth S4C yn cynnwys naw gêm fyw, gan ddilyn holl gemau Cymru yn ystod y bencampwriaeth. A beth bynnag fydd tynged Cymru yn ystod y gystadleuaeth, byddwn yn darlledu’n fyw un gêm o rownd yr wyth olaf, un gêm o’r rownd gynderfynol, y gêm efydd a’r ffeinal.

Mae gan S4C griw o gyn-chwaraewyr Cymru i’n tywys ni drwy’r bencampwriaeth gan gynnwys Dwayne Peel, Stephen Jones, Shane Williams, Deiniol Jones a Dafydd Jones. Bydd gwasanaeth S4C yn dechrau ar 18 Medi gyda darllediad o’r seremoni a’r gêm agoriadol Lloegr v Fiji yn Twickenham. Yn ogystal â’r darllediadau teledu, bydd y naw gêm ar gael i’w gwylio ar wasanaeth ar-lein aralw S4C, s4c.cymru. Yn ogystal â gemau byw, bydd S4C yn teithio’r wlad gydol y gystadleuaeth gyda rhaglen ganol wythnos Cwpan Rygbi’r Byd a Mwy. Yn cael ei darlledu mewn clwb rygbi gwahanol bob wythnos, bydd yn cynnwys uchafbwyntiau, dadansoddiad a barn y cefnogwyr a’r arbenigwyr am y gystadleuaeth. Ac mae’r gyfres Jonathan yn dychwelyd ar gyfer y gystadleuaeth hefyd. Bydd Codi Canu nôl ar y sgrin ar gyfer ymgyrch Cwpan Rygbi’r Byd wrth i gefnogwyr ymuno ag un o bum côr – y Gleision, y Dreigiau, y Scarlets a’r Gweilch yn ogystal â chôr yn cynrychioli clybiau’r Gogledd.

Arweinydd Only Men Aloud, Tim Rhys- Evans fydd cyfarwyddwr cerddorol y gystadleuaeth. Mae tirwedd wyllt Cymru yn denu miloedd o bobl bob blwyddyn i gymryd rhan mewn gweithgareddau yn yr awyr agored. Mae Cymru yn cael ei hadnabod fel un o’r llefydd gorau yn y byd ar gyfer chwaraeon awyr agored, ac mae’r galw am arweinyddion antur yn fwy nag erioed. Wedi ei ffilmio yng ngogoniant naturiol Parc Cenedlaethol Eryri a gogledd orllewin Cymru, bydd Ar y Dibyn yn dilyn chwech o bobl sy’n gobeithio gwireddu eu breuddwyd ac ennill swydd fel arweinydd antur. Yn gosod yr her ac yn profi eu gallu i’r eithaf, mae’r cyflwynydd a’r anturiaethwr Lowri Morgan, a’r arweinydd antur, Dilwyn Sanderson-Jones. Fel rhan o’r dathliadau penblwydd i nodi degawd cyntaf Canolfan Mileniwm Cymru, bydd S4C yn darlledu digwyddiad byw o Fae Caerdydd sy’n cynnwys dros 600 o gyfranwyr. Nia Roberts fydd yn ein tywys trwy’r digwyddiad a’r dathliadau, bydd yn cynnwys ystod eang o berfformwyr cyffrous.

Bydd cyfres newydd gan yr awdures a’r cyflwynydd Bethan Gwanas, a’r cynhyrchydd a’r gantores Meinir Gwilym, yn trin a thrafod pob agwedd ar y menopôs – o’r doniol i’r difrifol. Mae Bethan Gwanas: Y Menopôs a Fi yn edrych ar sut mae cymdeithas wedi trin y menopôs dros y canrifoedd a’r amryw driniaethau sydd wedi’u cynnig i ferched ar hyd yr oesau. Ym mis Hydref bydd rhaglenni i ddathlu bywyd a gwaith T. Llew Jones, ar achlysur pen-blwydd y diweddar fardd ac awdur yn 100 oed. Ymhlith y rhaglenni arbennig bydd Beti George yn cyflwyno portread o’r llenor a’r dyn y tu ôl i’r wyneb cyhoeddus. Bydd cyfle hefyd i fwynhau yr addasiad ffilm o’r nofel Tan ar y Comin. Mae Rhestr yn gyfres gwis newydd gyda Huw Stephens, sydd wrth ei fodd â chwisus, yn cyflwyno. Mae yna gyfle i gystadleuwyr yn y stiwdio, a’r gwylwyr gartre’, ennill gwobrau.

Bydd dathliadau Bryn Terfel yn 50 yn noson o ddathliadau i nodi’r penblwydd arbennig, yn cynnwys sgwrs a chân gyda’r canwr o Bant-glas. Mae ‘na gannoedd o erddi ar agor i’r cyhoedd yng Nghymru ac yn y gyfres newydd Gerddi Cymru bydd Aled Samuel yn ymweld â rhai ohonyn nhw. Yn eu plith mae Gardd Aberglasney yn Sir Gaerfyrddin, Gardd Bodnant yn Nyffryn Conwy, Castell Powis, Penllergaer ac Erddig. Edrychwn ymlaen at ail gyfres o Becws gyda Beca Lyne-Pirkis yn ein hysbrydoli gyda mwy o ryseitiau blasus. Ffermwyr o Gymru fydd yn brwydro i ennill teitl ‘Ffermwyr Gorau’r Wlad’ yn Fferm Ffactor 2015, a’r tro yma byddan nhw’n cystadlu mewn timoedd.

Cymraeg

Strategaeth yr iaith Gymraeg dan adolygiad yng nghanol galwadau am gyfeiriad cliriach

Published

3 weeks ago

December 17, 2024

Tom Sinclair

MAE SAMUEL KURTZ AS, Ysgrifennydd Cysgodol y Cabinet dros yr Iaith Gymraeg, wedi annog Llywodraeth Cymru i ailfeddwl eu dull o weithredu targed uchelgeisiol Cymraeg 2050 yn sgil pryderon a godwyd mewn adroddiad diweddar gan y Senedd.

Mae strategaeth Cymraeg 2050 yn anelu at sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn canol y ganrif hon, ond mae amheuon wedi cael eu codi am ei hyfywedd. Mae canfyddiadau’r Pwyllgor Plant a Phobl Ifanc yn tynnu sylw at heriau fel marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a gostyngiad yn y defnydd o’r iaith ymhlith pobl ifanc.

Mae Mr Kurtz, sy’n cynrychioli Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, wedi ymuno â’r galwadau i Lywodraeth Cymru ailystyried eu cynlluniau. Dywedodd:

“Mae Ceidwadwyr Cymreig wedi galw ers tro am strategaeth gliriach gan Lywodraeth Cymru i gyflawni eu targed Cymraeg 2050.

“Gyda nifer y siaradwyr Cymraeg yn gostwng dros y ddau ddegawd diwethaf, mae’n hanfodol bod y duedd hon yn cael ei gwrthdroi. O ystyried y marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a’r gostyngiad yn y defnydd o’r Gymraeg ymhlith pobl ifanc, mae angen i Lywodraeth Cymru adolygu pam nad yw eu cynlluniau presennol ar gyfer Cymraeg 2050 yn gweithio ac addasu’r cynlluniau angenrheidiol.”

Persbectif Sir Benfro

Yn Sir Benfro, lle mae treftadaeth yr iaith Gymraeg yn ddwfn, mae’r ddadl yn un arwyddocaol iawn. Mae cymunedau lleol wedi gweld llwyddiant amrywiol wrth gynnal Cymraeg. Mae addysg cyfrwng Cymraeg wedi tyfu mewn rhai ardaloedd, gydag ysgolion fel Ysgol Caer Elen yn Hwlffordd yn chwarae rhan hanfodol, ond mae pryderon yn parhau am ei hygyrchedd ledled y sir.

Yn hanesyddol, mae Sir Benfro wedi cael ei hystyried yn ‘ffrynt ieithyddol’, lle mae’r iaith Gymraeg yn cydfodoli â’r Saesneg mewn cydbwysedd cynnil. Mae ardaloedd gwledig wedi dal gafael ar eu traddodiadau ieithyddol, ond mae trefoli a newidiadau demograffig yn peri heriau.

Un mater allweddol yw’r gweithlu addysgu. Heb ddigon o athrawon Cymraeg i ysbrydoli ac addysgu’r genhedlaeth nesaf, mae cyflawni Cymraeg 2050 yn mynd yn fwyfwy anodd. Mae galwadau hefyd wedi bod am fwy o gyfleoedd trochi yn y Gymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth er mwyn meithrin y defnydd o’r Gymraeg yn y bywyd bob dydd.

Pam mae Cymraeg 2050 yn bwysig

Yng nghanol Cymraeg 2050 mae gweledigaeth i beidio â chadw’r Gymraeg yn unig, ond i’w gwneud yn iaith fyw a llewyrchus. Mae ymgyrchwyr yn dadlau bod strategaeth gadarn yn hanfodol i sicrhau bod yr iaith yn parhau i fod yn berthnasol i genedlaethau’r dyfodol, yn enwedig mewn ardaloedd fel Sir Benfro lle mae treftadaeth ddiwylliannol yn gysylltiedig â’r Gymraeg.

Mae cefnogwyr y targed yn pwysleisio ei botensial i gryfhau hunaniaeth gymunedol ac i roi hwb i gyfleoedd economaidd, o dwristiaeth i ddiwydiannau creadigol, lle mae dwyieithrwydd yn ased sy’n tyfu.

Oes modd ei gyflawni?

Er bod uchelgais Cymraeg 2050 yn cael ei ganmol yn eang, mae cwestiynau yn parhau ynghylch a yw’n gyflawnadwy heb newidiadau sylweddol mewn polisi. Mae’r beirniaid yn dadlau, heb strategaeth gynhwysfawr wedi’i hariannu’n dda sy’n mynd i’r afael ag addysg, seilwaith ac ymgysylltu cymunedol, bod y targed mewn perygl o fod yn ddim mwy na dyhead.

I Sir Benfro, mae’r her yn glir: dathlu a diogelu ei chymunedau Cymraeg tra’n creu cyfleoedd ar gyfer twf ac ymgysylltu â’r Gymraeg i bawb.

Mae galwad Mr Kurtz am weithredu yn ychwanegu at y pwysau cynyddol ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno cynllun sy’n gweithio – nid yn unig ar gyfer nawr, ond ar gyfer cenedlaethau i ddod.

Cymraeg 2050: Iaith ar gyfer y dyfodol

I Sir Benfro a thu hwnt, mae’r blaenoriaeth yn uchel. Mae cyflawni miliwn o siaradwyr Cymraeg yn ymwneud â mwy na niferoedd yn unig – mae’n ymwneud â sicrhau dyfodol lle mae’r iaith yn parhau i fyw a ffynnu, o bentrefi gwledig Gogledd Sir Benfro i strydoedd prysur Aberdaugleddau.

Business

A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero

Published

3 months ago

October 14, 2024

Madeline Knox

Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.

Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.

Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.

Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.

Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”

“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”

“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”

Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)

Cymraeg

Hybu’r Gymraeg drwy sioe lwyfan

Published

8 months ago

May 23, 2024

Tom Sinclair

Ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw ym Meifod (29 Mai) caiff sioe lwyfan newydd ei dangos a fydd yn hyrwyddo’r Gymraeg i bobl ifanc ledled Cymru. Manon Steffan Ros sydd wedi creu’r sioe Geiriau i gwmni Mewn Cymeriad yn dilyn comisiwn gan Gomisiynydd y Gymraeg.

Bydd y sioe, sydd wedi ei hanelu at bobl ifanc ym mlynyddoedd 7, 8 a 9 ysgolion uwchradd, yn cyd-fynd â phecyn addysg newydd sydd wedi ei ddatblygu gan y Comisiynydd ac a fydd ar gael ar lwyfan addysgol, Hwb.

Yn ôl Manon Steffan Ros, roedd yn braf derbyn y cais i wneud y gwaith hwn er yn un heriol,

“Er mwyn hybu’r Gymraeg i’n pobl ifanc a’u hannog i’w defnyddio mae angen manteisio ar amryw o ffyrdd i wneud hynny. Mae sioe lwyfan, sydd yn mynd mewn i ysgolion, yn gyfle gwych i bwysleisio rôl y Gymraeg yn ein bywydau bob dydd, drwy ddefnyddio cerddoriaeth gyfoes a iaith sydd yn berthnasol iddyn nhw.

“Roedd yn her, serch hynny, i ddatblygu sgript a oedd yn cyfleu yr holl elfennau yma, tra ar yr un pryd yn hyrwyddo’r neges gyffredinol fod angen defnyddio’r Gymraeg er mwyn iddi oroesi.

“Gobeithio bydd y sioe yn gyfrwng i arwain at drafodaeth bellach ymysg pobl ifanc a’u hathrawon am bwysigrwydd y Gymraeg.”

I gyd-fynd â’r sioe, mae pecyn addysg wedi ei greu hefyd sydd yn cynnig amryw ddeunyddiau ar gyfer gwersi. Mae’r pecyn yn cynnwys cyflwyniadau ac atodiadau sydd yn rhannu gwybodaeth am y Gymraeg, ei phwysigrwydd fel sgil mewn bywyd bob dydd, ieithoedd lleiafrifol eraill ar draws y byd, yn ogystal ag egluro rôl Comisiynydd y Gymraeg.

Yn ôl Efa Gruffudd Jones., Comisiynydd y Gymraeg, y gobaith yw fod y gwaith hyn yn ymateb i angen,

“Rwyf wedi nodi yn aml fod plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth i fi ac rydym yn gyson yn derbyn ceisiadau gan ysgolion am wybodaeth am ein gwaith. Y nod gyda’r pecyn hwn yw cynnig pecyn ymarferol y gellir dewis gweithgareddau ohono.

“Bydd hefyd, gobeithio, yn gymorth i athrawon a ddisgyblion ddeall yn well, nid yn unig rôl Comisiynydd y Gymraeg ond sefyllfa’r Gymraeg ar lefel genedlaethol a rhyngwladol.

“Gobeithio y caiff ei ddefnyddio’n eang.”

Un ysgol sydd wedi cael cyfle i weld y sioe eisoes yw Ysgol Bro Hyddgen ym Machynlleth yn nalgylch yr Eisteddfod. Mae Nansi Lloyd yn mlwyddyn 7 ac fe wnaeth fwynhau yn fawr,

“Roedd y sioe yn symud yn gyflym oedd yn grêt ac roeddem i gyd yn meddwl fod y defnydd o gerddoriaeth Gymraeg gyfoes yn dda iawn. Fe wnaeth i fi feddwl am pam mod i’n siarad Cymraeg a phwysleisio pa mor bwysig yw siarad yr iaith yn naturiol bob dydd, ac nid yn yr ysgol yn unig.

“Rwy’n gobeithio mynd i’w gweld eto yn yr Eisteddfod.”

Mae Alaw Jones yn athrawes yn ysgol Bro Hyddgen ac yn gweld gwerth yn y sioe a’r pecyn addysg,

“Mae yn medru bod yn heriol cyflwyno’r Gymraeg yn enwedig mewn oes lle mae cyfryngau cymdeithasol yn chwarae rôl mor flaenllaw yn mywydau pobl ifanc. Roedd y sioe hon yn gyfrwng i arwain ar drafodaeth bellach am y Gymraeg yn ein cymdeithas heddiw a braf oedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r sioe.

“Mae’r pecyn addysg yn adnodd defnyddiol a fydd yn ein caniatáu i drafod y Gymraeg mewn cyd-destun ehangach, cyd-destun rhyngwladol, ac yn pwysleisio manteision siarad yr iaith o safbwynt sgil yn y byd gwaith.”

Caiff y sioe, Geiriau¸ ei pherfformio ar stondin Llywodraeth Cymru am 2pm ar ddydd Mercher, 29 Mai a bydd sesiwn holi ac ateb yn dilyn yng nghwmni Efa Gruffudd Jones, Manon Steffan Ros ac Owen Alun sydd yn perfformio’r sioe.