Cymraeg

Nyrsys – angylion ac arwyr Covid-19

Published

4 years ago

November 19, 2020

DROS y flwyddyn ddiwethaf, mae’r ffordd y mae’r byd yn gweld nyrsys a gweithwyr y Gwasanaeth Iechyd Genedlaethol yng Nghymru wedi newid wrth i bandemig Covid-19 fwrw Cymru.

Mae nyrsys wedi bod yna i ni erioed – yr angylion tawel sy’n gofalu amdanom ni trwy gydol ein hoes. Yn ystod 2020, maen nhw wedi esblygu i fod yn arwyr go iawn gyda phobl yn dod allan o’u tai yn wythnosol i ddathlu a chlodfori’r dynion a’r merched ymroddedig a dewr yma.
Mae Nyrsys – cyfres newydd sy’n dechrau ar S4C ar Nos Fercher, 25 Tachwedd – yn mynd â ni at lygad y ffynnon trwy ddilyn gwaith nyrsys cymunedol Bwrdd Iechyd Hywel Dda yng ngorllewin Cymru drwy gyfnod y pandemig.
Mae nyrsys y gymuned yn gofalu am y cleifion mwyaf bregus yn eu cartrefi. Yn ystod blwyddyn unigryw, mae’r pwysau ar nyrsys cymunedol gorllewin Cymru yn fwy nag erioed o’r blaen.
Yn y rhaglen gyntaf, byddwn yn dilyn Elen Lewis, nyrs yn ardal Aberteifi, sydd wedi cael profiad personol o effaith Covid-19. Fe gollodd Elen ei modryb, Undeg, ym mis Ebrill ac roedd y golled yn sioc i’r teulu cyfan.
Meddai Elen: “Ar ddechre mis Ebrill, o ni yn gwybod ei bod hi yn sâl gartre – a doedd hi ddim yn gwella. Nath y doctor hala hi mewn i Ysbyty Glangwili, a gath hi ei hala bron yn syth wedyn i’r uned gofal dwys lan fan ‘na. Ond yn anffodus, ddath hi byth gartre.
“Ar ôl iddi fynd mewn i’r ysbyty, achos y lockdown oedd neb yn gallu mynd mewn i weld hi. Roedd ei gŵr, Tudur, wedyn ‘di gorfod dod gartre a chael galwad ffôn wedyn i ddweud bod hi wedi mynd. A fi jyst yn meddwl shwt oedd e’n teimlo ddim yn gallu bod yna, ddim yn gallu mynd lan i ddala ei llaw hi, oedd e jyst yn greulon colli rhywun y ffordd ‘na.”
“Y gwir yw sdim neb yn saff wrth y feirws ‘ma. Ma fe dal yma. Diogelu cleifion, diogelu ein hunain, wel ‘na gyd y’ ni yn gallu neud.”
Mae Siân Williams, nyrs yn Cross Hands, Sir Gaerfyrddin yn cytuno. “Ni ‘di cael haf eitha’ gwael gyda Covid, fel nyrsys. Mae ‘di bod yn rili anodd treial addasu i weithio’n wahanol, treial neud y penderfyniadau sydd yn iawn i’r cleifion, neud siŵr bod nhw’n saff, neud siŵr bod ni’n saff…”
Yn ystod y rhaglen gyntaf cawn weld cymaint y mae cleifion yn dibynnu ar y nyrsys cymunedol nid yn unig i ddarparu gofal ond fel cwmni hefyd.
Gan fod cleifion yn fwy caeth na’r arfer i’w cartrefi yn y cyfnod clo, mae ‘na groeso mawr i Elen ar ambell aelwyd gan gynnwys Molly James sydd yn ei 90au ac yn dioddef gyda chlwyf poenus ar ei choes.
Mae Elen hefyd yn mynd i drin Bernadette Dolan sy’n gwella ar ôl cael pum llawdriniaeth ar ei choes yn dilyn cwymp fis Rhagfyr diwethaf. Fe gafodd blatiau metel wedi’u gosod yn ei choes ond fe wnaeth ei chorff eu gwrthod felly bu’n rhaid iddi gael llawdriniaeth i dynnu’r cyfan allan ym mis Mehefin yn ystod y Clo Mawr.
Draw i Cross Hands, Sir Caerfyrddin ac rydym yn dilyn y nyrs Siân Williams wrth iddi hi ymweld â George, dyn ifanc 18 oed â spina bifida. Roedd George i fod i gael llawdriniaeth ar ei goluddyn fyddai’n sicrhau ei fod yn gallu byw yn fwy annibynnol, ond mae hynny wedi cael ei ohirio yn sgil Covid-19, felly bydd rhaid iddo aros tan y flwyddyn nesaf.
Yn y rhaglen hon hefyd, fe fyddwn yn gweld sut mae Siân yn ymateb i achos brys. Mae’r tîm yn cael galwad bod gwraig wedi cwympo ar lawr yn ei chartref ac wedi bod yno dros nos. Cawn weld y cyffro i gyd yn y ganolfan iechyd ac ar leoliad wrth iddyn nhw alw’r gwasanaethau brys i agor y drws a mynd â’r wraig i’r ysbyty.
Yn yr ail raglen yn y gyfres, byddwn yn cwrdd â Teleri Gwyther sy’n gweithio fel Nyrs Methiant y Galon yng Ngheredigion. Mae ganddi bron 40 mlynedd o brofiad yn gweithio fel nyrs. Fe fydd yn ymweld â Trevor Peregrine, gafodd ddwy stent wedi’i osod yn ei galon yn ddiweddar, ond er hynny, mae’n ŵr ffit ac iach yn ei 90au sydd wedi teithio’r byd yn ystod ei fywyd.
Byddwn hefyd yn dilyn Lowri Davies, nyrs ifanc, ar ei diwrnod cyntaf o drin cleifion ar ei phen ei hun. Fe glywn am ei theimladau a’i nerfusrwydd o orfod mynd i mewn i gartrefi cleifion a gwneud penderfyniadau yn y fan a’r lle.

Business

A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero

Published

1 month ago

October 14, 2024

Madeline Knox

Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.

Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.

Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.

Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.

Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”

“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”

“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”

Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)

Cymraeg

Hybu’r Gymraeg drwy sioe lwyfan

Published

6 months ago

May 23, 2024

Tom Sinclair

Ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw ym Meifod (29 Mai) caiff sioe lwyfan newydd ei dangos a fydd yn hyrwyddo’r Gymraeg i bobl ifanc ledled Cymru. Manon Steffan Ros sydd wedi creu’r sioe Geiriau i gwmni Mewn Cymeriad yn dilyn comisiwn gan Gomisiynydd y Gymraeg.

Bydd y sioe, sydd wedi ei hanelu at bobl ifanc ym mlynyddoedd 7, 8 a 9 ysgolion uwchradd, yn cyd-fynd â phecyn addysg newydd sydd wedi ei ddatblygu gan y Comisiynydd ac a fydd ar gael ar lwyfan addysgol, Hwb.

Yn ôl Manon Steffan Ros, roedd yn braf derbyn y cais i wneud y gwaith hwn er yn un heriol,

“Er mwyn hybu’r Gymraeg i’n pobl ifanc a’u hannog i’w defnyddio mae angen manteisio ar amryw o ffyrdd i wneud hynny. Mae sioe lwyfan, sydd yn mynd mewn i ysgolion, yn gyfle gwych i bwysleisio rôl y Gymraeg yn ein bywydau bob dydd, drwy ddefnyddio cerddoriaeth gyfoes a iaith sydd yn berthnasol iddyn nhw.

“Roedd yn her, serch hynny, i ddatblygu sgript a oedd yn cyfleu yr holl elfennau yma, tra ar yr un pryd yn hyrwyddo’r neges gyffredinol fod angen defnyddio’r Gymraeg er mwyn iddi oroesi.

“Gobeithio bydd y sioe yn gyfrwng i arwain at drafodaeth bellach ymysg pobl ifanc a’u hathrawon am bwysigrwydd y Gymraeg.”

I gyd-fynd â’r sioe, mae pecyn addysg wedi ei greu hefyd sydd yn cynnig amryw ddeunyddiau ar gyfer gwersi. Mae’r pecyn yn cynnwys cyflwyniadau ac atodiadau sydd yn rhannu gwybodaeth am y Gymraeg, ei phwysigrwydd fel sgil mewn bywyd bob dydd, ieithoedd lleiafrifol eraill ar draws y byd, yn ogystal ag egluro rôl Comisiynydd y Gymraeg.

Yn ôl Efa Gruffudd Jones., Comisiynydd y Gymraeg, y gobaith yw fod y gwaith hyn yn ymateb i angen,

“Rwyf wedi nodi yn aml fod plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth i fi ac rydym yn gyson yn derbyn ceisiadau gan ysgolion am wybodaeth am ein gwaith. Y nod gyda’r pecyn hwn yw cynnig pecyn ymarferol y gellir dewis gweithgareddau ohono.

“Bydd hefyd, gobeithio, yn gymorth i athrawon a ddisgyblion ddeall yn well, nid yn unig rôl Comisiynydd y Gymraeg ond sefyllfa’r Gymraeg ar lefel genedlaethol a rhyngwladol.

“Gobeithio y caiff ei ddefnyddio’n eang.”

Un ysgol sydd wedi cael cyfle i weld y sioe eisoes yw Ysgol Bro Hyddgen ym Machynlleth yn nalgylch yr Eisteddfod. Mae Nansi Lloyd yn mlwyddyn 7 ac fe wnaeth fwynhau yn fawr,

“Roedd y sioe yn symud yn gyflym oedd yn grêt ac roeddem i gyd yn meddwl fod y defnydd o gerddoriaeth Gymraeg gyfoes yn dda iawn. Fe wnaeth i fi feddwl am pam mod i’n siarad Cymraeg a phwysleisio pa mor bwysig yw siarad yr iaith yn naturiol bob dydd, ac nid yn yr ysgol yn unig.

“Rwy’n gobeithio mynd i’w gweld eto yn yr Eisteddfod.”

Mae Alaw Jones yn athrawes yn ysgol Bro Hyddgen ac yn gweld gwerth yn y sioe a’r pecyn addysg,

“Mae yn medru bod yn heriol cyflwyno’r Gymraeg yn enwedig mewn oes lle mae cyfryngau cymdeithasol yn chwarae rôl mor flaenllaw yn mywydau pobl ifanc. Roedd y sioe hon yn gyfrwng i arwain ar drafodaeth bellach am y Gymraeg yn ein cymdeithas heddiw a braf oedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r sioe.

“Mae’r pecyn addysg yn adnodd defnyddiol a fydd yn ein caniatáu i drafod y Gymraeg mewn cyd-destun ehangach, cyd-destun rhyngwladol, ac yn pwysleisio manteision siarad yr iaith o safbwynt sgil yn y byd gwaith.”

Caiff y sioe, Geiriau¸ ei pherfformio ar stondin Llywodraeth Cymru am 2pm ar ddydd Mercher, 29 Mai a bydd sesiwn holi ac ateb yn dilyn yng nghwmni Efa Gruffudd Jones, Manon Steffan Ros ac Owen Alun sydd yn perfformio’r sioe.

Cymraeg

Last ditch plea to HSBC to reverse decision to axe Welsh language phone line

Published

10 months ago

January 11, 2024

Tom Sinclair

AN MS has issued a last ditch plea to HSBC to reverse its “unacceptable” decision to axe its Welsh language phone service.

Llŷr Gruffydd, who represents North Wales in the Senedd, has spoken out as January 15, the date when the phone line is due to come to an end fast approaches.

The Plaid Cymru politician said executives at the baking giant still have an “opportunity to do the right thing”.

HSBC came under fire after politicians were informed of the bank’s decision to axe its Welsh language service by letter on Wednesday, November 8.

The Senedd’s Culture Committee wrote to the corporation accusing it of “contempt” towards Welsh speakers.

It added that its “failure to maintain an approach consistent with its values is considered disingenuous and disturbing”.

The committee also questioned statements made by José Carvalho, HSBC’s head of wealth and personal banking, who spoke in front of it on November 29.

The banker said that the Welsh-language helpline receives around 22 calls a day, and that the bank had ended up “with only 6% of the calls that are coming in being answered in Welsh” by them.

However, the committee hit back saying this indicates a fundamental failure of service by the bank because it means 94% of calls to the service are not being answered in Welsh,.

The Committee said that the “low number of calls” to the line “reflects” the bank’s “inability to provide a functioning and coherent service that meets the needs of its Welsh speaking customers.”

Llŷr Gruffydd said: “HSBC still has an opportunity to do the right thing by reversing its unacceptable and wrongheaded decision to bring its Welsh language phone service to an end.

“Executives at HSBC should remember that many customers use their banking services because of its Welsh language phone service.

“The bank argues that there isn’t sufficient demand for the helpline because it receives 22 calls a day on average.

“But it’s abundantly clear from the data that with only 6% of those calls being answered in Welsh, they’ve not been coming anywhere near to providing an adequate service.

“Phone calls that are made to the helpline in Welsh should be answered in Welsh. It’s no wonder that a lot of Welsh speakers have given up on phoning it.

“Instead of scrapping the service HSBC’s should invest in it properly for at least 12 months, and that includes ensuring that it is well-advertised. Then at the end of that period it could make a much better assessment of demand.

“The bank’s pledge to ‘arrange a call back in Welsh, within 3 working days is astonishingly disrespectful to Welsh speakers, as well as utterly insensitive to the financial pressures some people will face.

“For a significant number of people, accessing their bank through Welsh is not a ‘choice’ as HSBC claimed.

“HSBC say they ‘have confirmed that all customers can bank in English’, which is frankly an attitude that belongs to the last century. It is also untrue, especially for many elderly and vulnerable people.

“There is understandably a huge amount of anger and frustration right across Wales with HSBC’s general attitude towards the Welsh language.

“Recently I was contacted by a constituent who was quite rightly angry because she had been asked by a member of HSBC’s customer care team to resend a Welsh language query in English.

“That is one of many examples of HSBC’s complete and utter disregard for Welsh speakers.

“As a Welsh speaker myself and as a member of the Senedd’s Culture Committee, I share the real sense of frustration that’s out there.

“Many of their customers in Wales have also seen their local branches close over the last decade.

“The impact of this on their older customers is particularly acute, as well as those who don’t have access to digital technology.

“Though HSBC likes to describe itself as the world’s local bank, it is abundantly clear that this is not the case in Wales as it abandons Welsh speakers and abandons our high streets by shutting down local branches.”