Cymraeg

Galwad frys ar blant i gael brechiad ffliw

Published

10 years ago

December 16, 2014

Influenza_Header 2(2) MAE SWYDDOGION iechyd blaenllaw yng Nghymru wedi gwneud galwad frys ar rieni plant dwy, tair a phedair oed i drefnu fod eu plant yn cael eu brechu rhag ffl iw, gan mai un o bob pump yn unig o’r rhai sy’n gymwys sydd wedi cael eu brechu hyd yn hyn. Mae rhai rhieni’n credu nad yw ffl iw yn cael effaith ddifrifol ar eu plant. Fodd bynnag, mae ffi gyrau a gasglwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos, y llynedd, y cafodd cymaint o blant ag o oedolion eu derbyn i’r ysbyty ac unedau gofal dwys. Cafodd cyfanswm o 42 o blant dan 15 oed eu derbyn i’r ysbyty yng Nghymru dros y gaeaf y llynedd, ac roedd chwech ohonynt wedi gorfod cael gofal dwys.

Ar gyfer unigolion 15 oed a throsodd cafodd 42 eu derbyn ac roedd angen gofal dwys ar chwech ohonynt. Dros y gaeaf y llynedd lefelau isel yn unig o ffl iw fu’n cylchredeg yn y gymuned. Mae rhaglen imiwneiddio rhag ffl iw eleni yn cynnig chwistrell trwyn syml i ddiogelu plant ifanc ond nid yw ond yn effeithiol cyn i’r salwch daro. Mae’r brechlyn rhad ac am ddim ar gael gan eich meddyg teulu ar hyn o bryd, ond mae dyddiad dod i ben yr holl stoc ar ddechrau Ionawr – sy’n golygu fod amser yn mynd yn brin i ddiogelu eich plentyn.

Yn ôl yr ystadegau diweddaraf, dim ond un o bob pump o’r 97,655 plentyn dwy, tair a phedair oed sy’n gymwys gafodd eu himiwneiddio hyd yn hyn yng Nghymru – cwta 22%.* Mae Dr Zed Sibanda, paediatregydd ymgynghorol yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn esbonio pam mae hyn yn bryder: “Bydd y brechlyn ffl iw chwistrell trwyn ar gyfer plant dwy i bedair oed yn dechrau dod i ben ynghanol Rhagfyr, felly dylai rhieni sydd heb drefnu i’w plant gael eu brechu eto weithredu yn syth. Mae plant dwy, tair a phedair oed yn wynebu risg arbennig o ddatblygu cymhlethdodau difrifol ffl iw am nifer o resymau. Un ohonynt yw nad yw eu systemau imiwnedd wedi datblygu’n llawn eto, sy’n golygu na allant ymladd ffl iw cystal â phlant hŷn ac oedolion.”

I’r rhan fwyaf o blant iach, mae ffl iw fel arfer yn golygu ychydig ddyddiau difl as gartref yn y gwely, ond dylai rhieni gofi o y gall ffl iw arwain weithiau at gymhlethdodau difrifol, yn enwedig felly i blant ifanc neu bobl a chanddynt broblemau iechyd hirdymor, fel asthma, ac i grwpiau felly gall beryglu eu bywydau. Fel yr esbonia Dr Sibanda: “Nid yw plant ifanc yn gallu deall ac esbonio os ydynt yn dechrau cael symptomau tebyg i ffl iw – sy’n golygu efallai na wneir diagnosis ffl iw tan yn gymharol hwyr o gymharu ag oedolyn fyddai’n gallu asesu eu hiechyd eu hunain yn rhwyddach.

“Golyga hynny fod y plentyn yn fwy tebygol o ddatblygu cymhlethdodau posib ac o ddioddef yn ddiangen. Ond gellir rhwystro hyn oll trwy un daith syml at y meddyg teulu i gael y brechiad chwistrell trwyn.” Mae Dr Richard Roberts, Pennaeth Rhaglen Heintiau y Gellir eu Hatal trwy Frechlyn yn Iechyd Cyhoeddus Cymru, hefyd yn annog pob rhiant i fynd â’u plant dwy i bedair oed at y meddyg teulu cyn gynted â phosib: “Cynigir y brechiad ar ffurf chwistrell trwyn ar gyfer y rhan fwyaf o blant, sy’n golygu nad oes unrhyw bigiadau.

Mae’n gyfl ym, syml ac yn gwbl ddi boen: “Hyd yn oed os yw trwyn plentyn yn rhedeg neu os yw’n tisian yn syth ar ôl cael y chwistrell, fe fyddant wedi’u diogelu o hyd.” Hon yw’r fl wyddyn gyntaf i blant pedair oed gael eu cynnwys yn yr ymgyrch brechu rhag ffl iw dymhorol rad ac am ddim, wedi i blant dwy a thair oed gael eu cyfl wyno y llynedd. Mae hyn yn rhan o raglen fl ynyddol, a’r disgwyl ar ôl ei chyfl wyno’n llawn yw y bydd pob plentyn dwy i un ar bymtheg oed yn cael cynnig y brechlyn bob hydref.

Mae hyn ar ben y grwpiau cymwys eraill fel pobl 65 oed a throsodd, pobl mewn grwpiau ‘risg’ o chwe mis ymlaen a chanddynt gyfl yrau iechyd hirdymor, a phob menyw feichiog. Bob blwyddyn mae’r brechlyn rhag ffl iw yn cael ei newid er mwyn ymateb i unrhyw fathau newydd o’r fi rws ffl iw sy’n cylchredeg. Caiff fi rws y ffl iw ei wasgaru trwy ddiferion sy’n cael eu chwistrellu i’r awyr pan mae person sydd wedi’i heintio yn pesychu neu’n tisian. Mae cyswllt uniongyrchol â dwylo neu arwynebau a heintiwyd hefyd yn gallu gwasgaru’r haint.

Gall ledu’n gyfl ym iawn, yn enwedig felly mewn cymunedau caeedig fel ysbytai, cartrefi preswyl ac, wrth gwrs, grwpiau chwarae. Mae’r rhaglen brechiadau ffl iw fl ynyddol yn ceisio sicrhau bod pawb sydd ei angen yn cael amddiffyniad am ddim bob blwyddyn rhag y ffl iw. Y rheswm yw diogelu unigolion bregus a phobl sy’n wynebu’r risg mwyaf o ddioddef cymhlethdodau difrifol ffl iw. Bob blwyddyn, mae’r pigiad ffl iw ar gael yn rhad ac am ddim i’r grwpiau hyn trwy feddygon teulu a rhai fferyllfeydd cymunedol, ac mae’r rhan fwyaf o blant cymwys yn cael brechlyn chwistrell trwyn gan eu meddyg teulu neu yn yr ysgol os ydynt ym mlwyddyn 7.

Cymraeg

Strategaeth yr iaith Gymraeg dan adolygiad yng nghanol galwadau am gyfeiriad cliriach

Published

4 days ago

December 17, 2024

Tom Sinclair

MAE SAMUEL KURTZ AS, Ysgrifennydd Cysgodol y Cabinet dros yr Iaith Gymraeg, wedi annog Llywodraeth Cymru i ailfeddwl eu dull o weithredu targed uchelgeisiol Cymraeg 2050 yn sgil pryderon a godwyd mewn adroddiad diweddar gan y Senedd.

Mae strategaeth Cymraeg 2050 yn anelu at sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn canol y ganrif hon, ond mae amheuon wedi cael eu codi am ei hyfywedd. Mae canfyddiadau’r Pwyllgor Plant a Phobl Ifanc yn tynnu sylw at heriau fel marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a gostyngiad yn y defnydd o’r iaith ymhlith pobl ifanc.

Mae Mr Kurtz, sy’n cynrychioli Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, wedi ymuno â’r galwadau i Lywodraeth Cymru ailystyried eu cynlluniau. Dywedodd:

“Mae Ceidwadwyr Cymreig wedi galw ers tro am strategaeth gliriach gan Lywodraeth Cymru i gyflawni eu targed Cymraeg 2050.

“Gyda nifer y siaradwyr Cymraeg yn gostwng dros y ddau ddegawd diwethaf, mae’n hanfodol bod y duedd hon yn cael ei gwrthdroi. O ystyried y marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a’r gostyngiad yn y defnydd o’r Gymraeg ymhlith pobl ifanc, mae angen i Lywodraeth Cymru adolygu pam nad yw eu cynlluniau presennol ar gyfer Cymraeg 2050 yn gweithio ac addasu’r cynlluniau angenrheidiol.”

Persbectif Sir Benfro

Yn Sir Benfro, lle mae treftadaeth yr iaith Gymraeg yn ddwfn, mae’r ddadl yn un arwyddocaol iawn. Mae cymunedau lleol wedi gweld llwyddiant amrywiol wrth gynnal Cymraeg. Mae addysg cyfrwng Cymraeg wedi tyfu mewn rhai ardaloedd, gydag ysgolion fel Ysgol Caer Elen yn Hwlffordd yn chwarae rhan hanfodol, ond mae pryderon yn parhau am ei hygyrchedd ledled y sir.

Yn hanesyddol, mae Sir Benfro wedi cael ei hystyried yn ‘ffrynt ieithyddol’, lle mae’r iaith Gymraeg yn cydfodoli â’r Saesneg mewn cydbwysedd cynnil. Mae ardaloedd gwledig wedi dal gafael ar eu traddodiadau ieithyddol, ond mae trefoli a newidiadau demograffig yn peri heriau.

Un mater allweddol yw’r gweithlu addysgu. Heb ddigon o athrawon Cymraeg i ysbrydoli ac addysgu’r genhedlaeth nesaf, mae cyflawni Cymraeg 2050 yn mynd yn fwyfwy anodd. Mae galwadau hefyd wedi bod am fwy o gyfleoedd trochi yn y Gymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth er mwyn meithrin y defnydd o’r Gymraeg yn y bywyd bob dydd.

Pam mae Cymraeg 2050 yn bwysig

Yng nghanol Cymraeg 2050 mae gweledigaeth i beidio â chadw’r Gymraeg yn unig, ond i’w gwneud yn iaith fyw a llewyrchus. Mae ymgyrchwyr yn dadlau bod strategaeth gadarn yn hanfodol i sicrhau bod yr iaith yn parhau i fod yn berthnasol i genedlaethau’r dyfodol, yn enwedig mewn ardaloedd fel Sir Benfro lle mae treftadaeth ddiwylliannol yn gysylltiedig â’r Gymraeg.

Mae cefnogwyr y targed yn pwysleisio ei botensial i gryfhau hunaniaeth gymunedol ac i roi hwb i gyfleoedd economaidd, o dwristiaeth i ddiwydiannau creadigol, lle mae dwyieithrwydd yn ased sy’n tyfu.

Oes modd ei gyflawni?

Er bod uchelgais Cymraeg 2050 yn cael ei ganmol yn eang, mae cwestiynau yn parhau ynghylch a yw’n gyflawnadwy heb newidiadau sylweddol mewn polisi. Mae’r beirniaid yn dadlau, heb strategaeth gynhwysfawr wedi’i hariannu’n dda sy’n mynd i’r afael ag addysg, seilwaith ac ymgysylltu cymunedol, bod y targed mewn perygl o fod yn ddim mwy na dyhead.

I Sir Benfro, mae’r her yn glir: dathlu a diogelu ei chymunedau Cymraeg tra’n creu cyfleoedd ar gyfer twf ac ymgysylltu â’r Gymraeg i bawb.

Mae galwad Mr Kurtz am weithredu yn ychwanegu at y pwysau cynyddol ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno cynllun sy’n gweithio – nid yn unig ar gyfer nawr, ond ar gyfer cenedlaethau i ddod.

Cymraeg 2050: Iaith ar gyfer y dyfodol

I Sir Benfro a thu hwnt, mae’r blaenoriaeth yn uchel. Mae cyflawni miliwn o siaradwyr Cymraeg yn ymwneud â mwy na niferoedd yn unig – mae’n ymwneud â sicrhau dyfodol lle mae’r iaith yn parhau i fyw a ffynnu, o bentrefi gwledig Gogledd Sir Benfro i strydoedd prysur Aberdaugleddau.

Business

A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero

Published

2 months ago

October 14, 2024

Madeline Knox

Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.

Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.

Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.

Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.

Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”

“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”

“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”

Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)

Cymraeg

Hybu’r Gymraeg drwy sioe lwyfan

Published

7 months ago

May 23, 2024

Tom Sinclair

Ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw ym Meifod (29 Mai) caiff sioe lwyfan newydd ei dangos a fydd yn hyrwyddo’r Gymraeg i bobl ifanc ledled Cymru. Manon Steffan Ros sydd wedi creu’r sioe Geiriau i gwmni Mewn Cymeriad yn dilyn comisiwn gan Gomisiynydd y Gymraeg.

Bydd y sioe, sydd wedi ei hanelu at bobl ifanc ym mlynyddoedd 7, 8 a 9 ysgolion uwchradd, yn cyd-fynd â phecyn addysg newydd sydd wedi ei ddatblygu gan y Comisiynydd ac a fydd ar gael ar lwyfan addysgol, Hwb.

Yn ôl Manon Steffan Ros, roedd yn braf derbyn y cais i wneud y gwaith hwn er yn un heriol,

“Er mwyn hybu’r Gymraeg i’n pobl ifanc a’u hannog i’w defnyddio mae angen manteisio ar amryw o ffyrdd i wneud hynny. Mae sioe lwyfan, sydd yn mynd mewn i ysgolion, yn gyfle gwych i bwysleisio rôl y Gymraeg yn ein bywydau bob dydd, drwy ddefnyddio cerddoriaeth gyfoes a iaith sydd yn berthnasol iddyn nhw.

“Roedd yn her, serch hynny, i ddatblygu sgript a oedd yn cyfleu yr holl elfennau yma, tra ar yr un pryd yn hyrwyddo’r neges gyffredinol fod angen defnyddio’r Gymraeg er mwyn iddi oroesi.

“Gobeithio bydd y sioe yn gyfrwng i arwain at drafodaeth bellach ymysg pobl ifanc a’u hathrawon am bwysigrwydd y Gymraeg.”

I gyd-fynd â’r sioe, mae pecyn addysg wedi ei greu hefyd sydd yn cynnig amryw ddeunyddiau ar gyfer gwersi. Mae’r pecyn yn cynnwys cyflwyniadau ac atodiadau sydd yn rhannu gwybodaeth am y Gymraeg, ei phwysigrwydd fel sgil mewn bywyd bob dydd, ieithoedd lleiafrifol eraill ar draws y byd, yn ogystal ag egluro rôl Comisiynydd y Gymraeg.

Yn ôl Efa Gruffudd Jones., Comisiynydd y Gymraeg, y gobaith yw fod y gwaith hyn yn ymateb i angen,

“Rwyf wedi nodi yn aml fod plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth i fi ac rydym yn gyson yn derbyn ceisiadau gan ysgolion am wybodaeth am ein gwaith. Y nod gyda’r pecyn hwn yw cynnig pecyn ymarferol y gellir dewis gweithgareddau ohono.

“Bydd hefyd, gobeithio, yn gymorth i athrawon a ddisgyblion ddeall yn well, nid yn unig rôl Comisiynydd y Gymraeg ond sefyllfa’r Gymraeg ar lefel genedlaethol a rhyngwladol.

“Gobeithio y caiff ei ddefnyddio’n eang.”

Un ysgol sydd wedi cael cyfle i weld y sioe eisoes yw Ysgol Bro Hyddgen ym Machynlleth yn nalgylch yr Eisteddfod. Mae Nansi Lloyd yn mlwyddyn 7 ac fe wnaeth fwynhau yn fawr,

“Roedd y sioe yn symud yn gyflym oedd yn grêt ac roeddem i gyd yn meddwl fod y defnydd o gerddoriaeth Gymraeg gyfoes yn dda iawn. Fe wnaeth i fi feddwl am pam mod i’n siarad Cymraeg a phwysleisio pa mor bwysig yw siarad yr iaith yn naturiol bob dydd, ac nid yn yr ysgol yn unig.

“Rwy’n gobeithio mynd i’w gweld eto yn yr Eisteddfod.”

Mae Alaw Jones yn athrawes yn ysgol Bro Hyddgen ac yn gweld gwerth yn y sioe a’r pecyn addysg,

“Mae yn medru bod yn heriol cyflwyno’r Gymraeg yn enwedig mewn oes lle mae cyfryngau cymdeithasol yn chwarae rôl mor flaenllaw yn mywydau pobl ifanc. Roedd y sioe hon yn gyfrwng i arwain ar drafodaeth bellach am y Gymraeg yn ein cymdeithas heddiw a braf oedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r sioe.

“Mae’r pecyn addysg yn adnodd defnyddiol a fydd yn ein caniatáu i drafod y Gymraeg mewn cyd-destun ehangach, cyd-destun rhyngwladol, ac yn pwysleisio manteision siarad yr iaith o safbwynt sgil yn y byd gwaith.”

Caiff y sioe, Geiriau¸ ei pherfformio ar stondin Llywodraeth Cymru am 2pm ar ddydd Mercher, 29 Mai a bydd sesiwn holi ac ateb yn dilyn yng nghwmni Efa Gruffudd Jones, Manon Steffan Ros ac Owen Alun sydd yn perfformio’r sioe.