Cymraeg

Dewis y pymtheg gore i chware dros y Scarlets

Published

10 years ago

January 19, 2015

MAE’N SIŴR Y BUODD yna werthu jogel ohono’r ochor hon i bont Llwchwr. Dim llawer yr ochr draw falle. Prin fod gwerth i siope Abertawe gadw copie. O’r saith o sesiyne llofnodi dim ond un fu y tu hwnt i’r Llwchwr. Roedd hynny yn un o brif siope llyfre Caerdydd. Wel, ma’r brifddinas yn gosmopolitan ac yn gartref i alltudion o’r gorllewin, gwlei. Am beth wdw i’n sôn? Wel, am lyfr Phil Bennett ‘The Greatest Scarlets XV Ever’ wrth gwrs. A rhaid dweud mai cael a chael oedd hi i mi gael fy nghopi wedi’i lofnodi yn siop lyfre Victoria Hwlffordd. Wedd rhes hir o fy mlaen. Euthum am dro i siope eraill cyn dod nôl. Wedd rhes hir arall yna! Ond roedd yr oedi’n werth chweil.

Gesum i sgwrs ag Alun Wyn Bevan, yr awdur toreithiog, a fu’n cynorthwyo’r dewin o faswr i ysgrifennu’r gyfrol clawr caled ysblennydd. Ond dewis Phil yw’r ‘pymtheg gore erioed’ ac nid y gŵr o Ddyffryn Aman. Prin fod yna’r un llyfr rygbi wedi’i gyhoeddi erioed gyda chymaint o lunie chwaraewyr yn gwisgo cryse sgarlad. Mae’r dewis o deitl yn sicr o esgor ar orie maith o ddadle. Hwyrach y dylid trafod pwy ddyle fod ar y fainc hefyd. Neu ei ehangu i drafod pwy ddyle fod yn y sgwad liweth. Ond tebyg y bydde pob darllenydd yn cytuno mai Phil ei hun ddyle fod yn safl e’r maswr.

Doedd hafal i’w allu i ochrgamu fel y disgrifi odd Vivian Jenkins, gohebydd rygbi’r ‘Sunday Times’, mewn adroddiad cofi adwy rhyw dro – ‘The Phil Bennett sidestep is a thing of beauty . . . ‘. Gwn am lawer fedr adrodd y paragraff cyfan heb bwslo fel petaen nhw’n adrodd ‘Pwllderi’ mewn Penny Reading. Ond wrth gwrs synno Phil Bennett, y gŵr diymhongar ag yw, yn ystyried ei hun. Pwy yw ei ddewis o faswr gore erioed y Sgarlets felly?

Wel, rhaid i chi ddarllen y gyfrol. Ac mae’r dewis yn ail dda i’r brenin ei hun o blith rhibidirês o chwaraewyr dawnus fu’n gwisgo’r crys deg ar Barc y Strade cyn symud i Barc y Sgarlets. Cofi er mai i Gaerdydd y chwaraeodd Barry John y rhan fwyaf o’i rygbi. Pan gefais gyfl e i sôn am fy mhrofi ad yn gwylio gêm ganol wythnos rhwng Caerdydd a Llanelli ar Barc yr Arfau, ac yn benodol ymddygiad un o gefnogwyr y Sosban, chwerthin oedd ymateb y maswr.

Bychan o gorff gyda sbectols a gwallt coch oedd y gŵr a gynhyrfwyd. Dilynai pob cam o eiddo Phil a’i ddwrdio’n hallt pan wnâi gamgymeriad a hynny yn Gymraeg. Hwyrach y credai na fydde criw’r brifddinas yn ei ddeall. Ar adegau byddai’n tampan. Penderfynodd criw ohonom roi’r gore i wylio’r gêm a gwylio’r cefnogwr prin ei bwyll. Roedd yn hilariws. Byrdwn ymateb Phil oedd dweud bod yna ddegau o rai tebyg ar Barc y Strade bob Sadwrn.

A phan fydde’n cyrraedd ei waith yn Nhrostre trannoeth gêm bydde’r beirniadu’n ddidrugaredd. Roedd hynny yn y dyddie pan oedd y chwaraewyr yn byw a gweithio ymhlith y cefnogwyr. Yr adeg hynny roeddwn yn aelod o Gymdeithas Gwerthfawrogi Albert Jenkins. Cyfarfuem mewn rhyw dafarn cyn pob gêm. Fydde hi ddim yn anarferol i ferch Albert ei hun fod yn ein plith. Pwy oedd Albert Jenkins? Wel, y canolwr o Gymro mwyaf dawnus erioed a ddylasai fod wedi ennill mwy na’r 14 capan rhyngwladol a ddaeth i’w ran rhwng 1920-24. Mae’r straeon yn lleng. Gweithio shifft yn y gwaith dur ar fore Sadwrn a thorri syched yn drwyadl amser cinio cyn cynrychioli Llanelli yn y prynhawn.

Medrai gicio gyda’r ddwy droed, newid cwrs gêm ar amrantiad ac yn amlach na pheidio gellid dibynnu arno i greu dewiniaeth i ennill gêm. Odi, ma’ Albert yn cael sylw haeddiannol ynghyd â’r anfarwol Ray Gravell. Nawr dyna bâr i gynrychioli’r Scarlets yn y canol. Gwledd i’r llygad. Bydde rhai ohonom am ddadle achos Selwyn Williams, y crwt o Landysilio, yn fewnwr ar y fainc o leiaf. Ond rhaid cydnabod na chafodd John ‘Cilrhue’ Davies yr un o’i 34 o gapie tra chwaraeai dros Lanelli. Gallem fynd gam ymhellach a llunio tîm cyfl awn o fois Shir Bemro sy wedi cynrychioli’r Sosban. Nawr, ble ma’ dechre? Wel, Geraint ‘Bethesda’ Bowen yn gefnwr siŵr o fod . . .

Business

A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero

Published

1 month ago

October 14, 2024

Madeline Knox

Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.

Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.

Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.

Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.

Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”

“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”

“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”

Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)

Cymraeg

Hybu’r Gymraeg drwy sioe lwyfan

Published

6 months ago

May 23, 2024

Tom Sinclair

Ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw ym Meifod (29 Mai) caiff sioe lwyfan newydd ei dangos a fydd yn hyrwyddo’r Gymraeg i bobl ifanc ledled Cymru. Manon Steffan Ros sydd wedi creu’r sioe Geiriau i gwmni Mewn Cymeriad yn dilyn comisiwn gan Gomisiynydd y Gymraeg.

Bydd y sioe, sydd wedi ei hanelu at bobl ifanc ym mlynyddoedd 7, 8 a 9 ysgolion uwchradd, yn cyd-fynd â phecyn addysg newydd sydd wedi ei ddatblygu gan y Comisiynydd ac a fydd ar gael ar lwyfan addysgol, Hwb.

Yn ôl Manon Steffan Ros, roedd yn braf derbyn y cais i wneud y gwaith hwn er yn un heriol,

“Er mwyn hybu’r Gymraeg i’n pobl ifanc a’u hannog i’w defnyddio mae angen manteisio ar amryw o ffyrdd i wneud hynny. Mae sioe lwyfan, sydd yn mynd mewn i ysgolion, yn gyfle gwych i bwysleisio rôl y Gymraeg yn ein bywydau bob dydd, drwy ddefnyddio cerddoriaeth gyfoes a iaith sydd yn berthnasol iddyn nhw.

“Roedd yn her, serch hynny, i ddatblygu sgript a oedd yn cyfleu yr holl elfennau yma, tra ar yr un pryd yn hyrwyddo’r neges gyffredinol fod angen defnyddio’r Gymraeg er mwyn iddi oroesi.

“Gobeithio bydd y sioe yn gyfrwng i arwain at drafodaeth bellach ymysg pobl ifanc a’u hathrawon am bwysigrwydd y Gymraeg.”

I gyd-fynd â’r sioe, mae pecyn addysg wedi ei greu hefyd sydd yn cynnig amryw ddeunyddiau ar gyfer gwersi. Mae’r pecyn yn cynnwys cyflwyniadau ac atodiadau sydd yn rhannu gwybodaeth am y Gymraeg, ei phwysigrwydd fel sgil mewn bywyd bob dydd, ieithoedd lleiafrifol eraill ar draws y byd, yn ogystal ag egluro rôl Comisiynydd y Gymraeg.

Yn ôl Efa Gruffudd Jones., Comisiynydd y Gymraeg, y gobaith yw fod y gwaith hyn yn ymateb i angen,

“Rwyf wedi nodi yn aml fod plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth i fi ac rydym yn gyson yn derbyn ceisiadau gan ysgolion am wybodaeth am ein gwaith. Y nod gyda’r pecyn hwn yw cynnig pecyn ymarferol y gellir dewis gweithgareddau ohono.

“Bydd hefyd, gobeithio, yn gymorth i athrawon a ddisgyblion ddeall yn well, nid yn unig rôl Comisiynydd y Gymraeg ond sefyllfa’r Gymraeg ar lefel genedlaethol a rhyngwladol.

“Gobeithio y caiff ei ddefnyddio’n eang.”

Un ysgol sydd wedi cael cyfle i weld y sioe eisoes yw Ysgol Bro Hyddgen ym Machynlleth yn nalgylch yr Eisteddfod. Mae Nansi Lloyd yn mlwyddyn 7 ac fe wnaeth fwynhau yn fawr,

“Roedd y sioe yn symud yn gyflym oedd yn grêt ac roeddem i gyd yn meddwl fod y defnydd o gerddoriaeth Gymraeg gyfoes yn dda iawn. Fe wnaeth i fi feddwl am pam mod i’n siarad Cymraeg a phwysleisio pa mor bwysig yw siarad yr iaith yn naturiol bob dydd, ac nid yn yr ysgol yn unig.

“Rwy’n gobeithio mynd i’w gweld eto yn yr Eisteddfod.”

Mae Alaw Jones yn athrawes yn ysgol Bro Hyddgen ac yn gweld gwerth yn y sioe a’r pecyn addysg,

“Mae yn medru bod yn heriol cyflwyno’r Gymraeg yn enwedig mewn oes lle mae cyfryngau cymdeithasol yn chwarae rôl mor flaenllaw yn mywydau pobl ifanc. Roedd y sioe hon yn gyfrwng i arwain ar drafodaeth bellach am y Gymraeg yn ein cymdeithas heddiw a braf oedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r sioe.

“Mae’r pecyn addysg yn adnodd defnyddiol a fydd yn ein caniatáu i drafod y Gymraeg mewn cyd-destun ehangach, cyd-destun rhyngwladol, ac yn pwysleisio manteision siarad yr iaith o safbwynt sgil yn y byd gwaith.”

Caiff y sioe, Geiriau¸ ei pherfformio ar stondin Llywodraeth Cymru am 2pm ar ddydd Mercher, 29 Mai a bydd sesiwn holi ac ateb yn dilyn yng nghwmni Efa Gruffudd Jones, Manon Steffan Ros ac Owen Alun sydd yn perfformio’r sioe.

Cymraeg

Last ditch plea to HSBC to reverse decision to axe Welsh language phone line

Published

10 months ago

January 11, 2024

Tom Sinclair

AN MS has issued a last ditch plea to HSBC to reverse its “unacceptable” decision to axe its Welsh language phone service.

Llŷr Gruffydd, who represents North Wales in the Senedd, has spoken out as January 15, the date when the phone line is due to come to an end fast approaches.

The Plaid Cymru politician said executives at the baking giant still have an “opportunity to do the right thing”.

HSBC came under fire after politicians were informed of the bank’s decision to axe its Welsh language service by letter on Wednesday, November 8.

The Senedd’s Culture Committee wrote to the corporation accusing it of “contempt” towards Welsh speakers.

It added that its “failure to maintain an approach consistent with its values is considered disingenuous and disturbing”.

The committee also questioned statements made by José Carvalho, HSBC’s head of wealth and personal banking, who spoke in front of it on November 29.

The banker said that the Welsh-language helpline receives around 22 calls a day, and that the bank had ended up “with only 6% of the calls that are coming in being answered in Welsh” by them.

However, the committee hit back saying this indicates a fundamental failure of service by the bank because it means 94% of calls to the service are not being answered in Welsh,.

The Committee said that the “low number of calls” to the line “reflects” the bank’s “inability to provide a functioning and coherent service that meets the needs of its Welsh speaking customers.”

Llŷr Gruffydd said: “HSBC still has an opportunity to do the right thing by reversing its unacceptable and wrongheaded decision to bring its Welsh language phone service to an end.

“Executives at HSBC should remember that many customers use their banking services because of its Welsh language phone service.

“The bank argues that there isn’t sufficient demand for the helpline because it receives 22 calls a day on average.

“But it’s abundantly clear from the data that with only 6% of those calls being answered in Welsh, they’ve not been coming anywhere near to providing an adequate service.

“Phone calls that are made to the helpline in Welsh should be answered in Welsh. It’s no wonder that a lot of Welsh speakers have given up on phoning it.

“Instead of scrapping the service HSBC’s should invest in it properly for at least 12 months, and that includes ensuring that it is well-advertised. Then at the end of that period it could make a much better assessment of demand.

“The bank’s pledge to ‘arrange a call back in Welsh, within 3 working days is astonishingly disrespectful to Welsh speakers, as well as utterly insensitive to the financial pressures some people will face.

“For a significant number of people, accessing their bank through Welsh is not a ‘choice’ as HSBC claimed.

“HSBC say they ‘have confirmed that all customers can bank in English’, which is frankly an attitude that belongs to the last century. It is also untrue, especially for many elderly and vulnerable people.

“There is understandably a huge amount of anger and frustration right across Wales with HSBC’s general attitude towards the Welsh language.

“Recently I was contacted by a constituent who was quite rightly angry because she had been asked by a member of HSBC’s customer care team to resend a Welsh language query in English.

“That is one of many examples of HSBC’s complete and utter disregard for Welsh speakers.

“As a Welsh speaker myself and as a member of the Senedd’s Culture Committee, I share the real sense of frustration that’s out there.

“Many of their customers in Wales have also seen their local branches close over the last decade.

“The impact of this on their older customers is particularly acute, as well as those who don’t have access to digital technology.

“Though HSBC likes to describe itself as the world’s local bank, it is abundantly clear that this is not the case in Wales as it abandons Welsh speakers and abandons our high streets by shutting down local branches.”