Customize Consent Preferences

We use cookies to help you navigate efficiently and perform certain functions. You will find detailed information about all cookies under each consent category below.

The cookies that are categorized as "Necessary" are stored on your browser as they are essential for enabling the basic functionalities of the site. ... 

Always Active

Necessary cookies are required to enable the basic features of this site, such as providing secure log-in or adjusting your consent preferences. These cookies do not store any personally identifiable data.

No cookies to display.

Functional cookies help perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collecting feedback, and other third-party features.

No cookies to display.

Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics such as the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.

No cookies to display.

Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.

No cookies to display.

Advertisement cookies are used to provide visitors with customized advertisements based on the pages you visited previously and to analyze the effectiveness of the ad campaigns.

No cookies to display.

Connect with us
Advertisement
Advertisement

Cymraeg

Jonathan a’r criw yn dathlu dechrau’r Chwe Gwlad

Published

on

S4C’s Jonathan: Sarra Elgan Easterby, Jonathan Davies and Nigel Owens

MAE PENCAMPWRIAETH y Chwe Gwlad ar fin dechrau ac mae hynny’n golygu un peth – mae Jonathan yn ôl! Gyda digon o dynnu coes, gwesteion a heriau, dyma’r ffordd berffaith i ddechrau eich penwythnos o rygbi.

Bydd y cyn-chwaraewr Cymru a’r sylwebydd Jonathan Davies yn dychwelyd i’w gadair goch ar S4C nos Wener (Chwefror 3), cyn gêm gyntaf Cymru yn erbyn Yr Eidal ym Mhencampwriaeth y 6 Gwlad RBS ar ddydd Sul. Yn ymuno ag ef bydd y criw arferol – un o ddyfarnwyr rygbi gorau’r byd, Nigel Owens, ynghyd â’r cyflwynydd chwaraeon, Sarra Elgan Easterby.

Mae’r drindod yma wedi gweithio gyda’i gilydd am flynyddoedd ac yn hen gyfarwydd â thynnu coes ei gilydd. Ac mae Jonathan yn gwybod yn iawn sut i gael ymateb gan Sarra a Nigel!

“Mae hi’n hawdd tynnu coes y ddau, ond y ffordd rwydda’ i gorddi Sarra yw dweud rhywbeth am sut mae hi’n edrych,” meddai Jonathan Davies yn ddireidus. “A gyda Nigel, os bydda i’n ddweud ei fod wedi gwneud penderfyniad dyfarnu gwael, fe fydd e’n gandryll!”

Ond, yn ôl y cyflwynydd o Drimsaran, mae cyfres Jonathan yn cynnig llawer mwy na banter rhwng ffrindiau. “Ar ddiwedd y dydd, y peth pwysig yw bod y gynulleidfa a’r gwesteion yn mwynhau eu hunain ac yn adrodd llwyth o straeon doniol, dyna beth sy’n goron ar y cyfan,” meddai Jonathan.

Ac maen nhw wedi cael eu siâr o enwau mawr yn y stiwdio dros y blynyddoedd, o’r dewin bach Shane Williams a’r chwaraewr chwedlonol Gareth Edwards i’r cyflwynydd teledu Gethin Jones a’r actor Richard Harrington.

Mae llawer mwy i ddod yn y gyfres newydd hon, ac yn ymuno â’r tîm ar gyfer y rhaglen gyntaf mae’r canwr Aled Jones a’r actores Ffion Dafis sy’n chwarae arweinydd y Cenedlaetholwyr, Rhiannon Roberts, yn y gyfres ddrama Byw Celwydd bob nos Sul ar S4C.

Ac yn nes ymlaen yn y Bencampwriaeth, bydd y cyflwynydd Sean Fletcher a’r ymladdwr cawell Brett ‘The Pikey’ Johns yn dod i sgwrsio, chwerthin a rhoi cynnig ar y gêm gicio ‘Ar y Pyst’! Byddwn hefyd yn clywed pa her fydd yn wynebu Shane Williams ar ‘Sialens Shane’ ac yn gweld faint o hafoc bydd y ‘Ryc a Rolwyr’ yn ei greu ar strydoedd Cymru.

Yng nghanol y miri, does dim osgoi’r rygbi, ac wrth sôn am y Chwe Gwlad mae Jonathan wastad yn edrych ymlaen at bob gornest. Er hynny, mae’n credu bod y gêm gyntaf yn erbyn yr Eidalwyr yn hanfodol i Gymru. “Os byddan nhw’n ennill y gêm gyntaf, fe wnaiff hynny roi llawer o hyder iddyn nhw ar gyfer gweddill y bencampwriaeth – a phwy a ŵyr beth all ddigwydd!”

Cymraeg

Welsh language music celebrated in style with more than 1,000 children

Published

on

AROUND 1,500 children from 31 schools across Pembrokeshire came together to celebrate Dydd Miwsig Cymru/Welsh Language Music Day with four unforgettable gigs filled with live music and entertainment.

Headlining the celebration at the Queen’s Hall, Narberth, was Candelas, one of Wales’ top bands, who delivered an electrifying performance. Pupils also enjoyed a vibrant DJ set from DJ Daf, bringing the Siarter Iaith mascots, Seren a Sbarc, to life with their favourite Welsh music—creating a fun and engaging atmosphere throughout the day.

The event on February 7th was co-organised by Pembrokeshire County Council’s Education Department, as part of their Welsh Language Charter work, and Menter Iaith Sir Benfro, who promote the Welsh language across the county.

Welsh Language Development Officer Catrin Phillips said: “Pembrokeshire pupils embraced the spirit of Dydd Miwsig Cymru, showing that Welsh-language music is not just thriving—it’s louder and prouder than ever!”

Dydd Miwsig Cymru is an annual event dedicated to celebrating and promoting Welsh-language music across Wales and beyond. It aims to inspire people of all ages to explore and enjoy the wealth of music created in Welsh, from traditional folk to rock, pop, and contemporary sounds.

Dathlu cerddoriaeth Gymraeg mewn steil gyda dros 1,000 o blant

Daeth tua 1,500 o blant o 31 o ysgolion ledled Sir Benfro at ei gilydd i ddathlu Dydd Miwsig Cymru mewn pedwar gig bythgofiadwy yn llawn cerddoriaeth fyw ac adloniant.

Yn arwain y dathlu yn Neuadd y Frenhines, Arberth, roedd Candelas, un o fandiau gorau Cymru, a gyflwynodd berfformiad gwefreiddiol. Mwynhaodd y disgyblion set DJ fywiog hefyd gan DJ Daf, gan ddod â masgotiaid y Siarter Iaith, Seren a Sbarc yn fyw gyda’u hoff gerddoriaeth Gymraeg—a chreu awyrgylch hwyliog a difyr drwy gydol y dydd.

Cafodd y digwyddiad ar 7 Chwefror ei gyd-drefnu gan Adran Addysg Cyngor Sir Penfro, fel rhan o’u gwaith Siarter Iaith, a Menter Iaith Sir Benfro, sy’n hyrwyddo’r Gymraeg ar draws y sir.

Dywedodd Catrin Phillips, Swyddog Datblygu’r Gymraeg: “Cofleidiodd disgyblion Sir Benfro ysbryd Dydd Miwsig Cymru, gan ddangos nad ffynnu’n unig mae cerddoriaeth Gymraeg—mae’n fwy amlwg ac yn fwy balch nag erioed!”

Mae Dydd Miwsig Cymru yn ddigwyddiad blynyddol sy’n ymroddedig i ddathlu a hyrwyddo cerddoriaeth Gymraeg ar draws Cymru a thu hwnt. Ei nod yw ysbrydoli pobl o bob oed i archwilio a mwynhau’r cyfoeth o gerddoriaeth sy’n cael ei chreu yn y Gymraeg, o ganu gwerin traddodiadol i roc, pop a chyfoes.

Continue Reading

Cymraeg

Welsh speakers drop to shocking lowest percentage in eight years

Published

on

THE PERCENTAGE of Welsh speakers has fallen to its lowest level in over eight years, with just 27.7% of people in Wales able to speak the language, according to government statistics.

Data from the annual population survey, which covers the year ending 30 September 2024, estimates there are around 851,700 Welsh speakers in Wales. This marks a 1.6% decline compared to the previous year.

Despite the drop, the Welsh government remains resolute in its commitment to increasing the number of Welsh speakers. A spokesperson said: “We are absolutely committed to our goal of having one million Welsh speakers and doubling the daily use of Welsh.”

The ambitious target of one million Welsh speakers by 2050 is measured using census data, rather than the annual population survey.

Census data paints a stark picture
The 2021 census revealed a further decline in Welsh speakers, with only 17.8% of residents—approximately 538,000 people aged three and older—reporting they could speak the language.

Welsh speakers by the numbers
The annual population survey provides further insights:

  • Children lead the way: 48.6% of children and young people aged 3 to 15 reported they could speak Welsh, equating to 237,600 individuals. However, this figure has been gradually declining since 2019.
  • Regional highs and lows:
    • Gwynedd boasts the highest number of Welsh speakers (93,600), followed by Carmarthenshire (93,300) and Cardiff (83,300).
    • Blaenau Gwent and Merthyr Tydfil have the fewest Welsh speakers, with 9,500 and 10,600, respectively.
    • In percentage terms, Gwynedd (77.9%) and the Isle of Anglesey (63.6%) lead, while Rhondda Cynon Taf (13.9%) and Blaenau Gwent (14%) rank lowest.

How often is Welsh spoken?
Among those who can speak Welsh:

  • 13.9% (428,800 people) speak it daily.
  • 5.6% (171,300) use it weekly.
  • 6.7% (204,700) speak it less often.
  • 1.5% (46,500) never speak Welsh despite being able to.

The remaining 72.3% of people in Wales do not speak Welsh at all.

Understanding Welsh
Beyond speaking:

  • 32.2% (989,300 people) reported they could understand spoken Welsh.
  • 24.4% (751,600) can read Welsh.
  • 22.1% (680,100) can write in the language.

Survey sample size questioned
The annual population survey, conducted by the Office for National Statistics (ONS), has faced criticism over falling sample sizes in recent years. However, the ONS confirmed to the BBC that 14,881 responses were used for the Welsh language questions in the latest survey.

The figures underline the challenges facing efforts to revitalize the Welsh language, even as the government strives to meet its ambitious 2050 targets.

Continue Reading

Cymraeg

Strategaeth yr iaith Gymraeg dan adolygiad yng nghanol galwadau am gyfeiriad cliriach

Published

on

MAE SAMUEL KURTZ AS, Ysgrifennydd Cysgodol y Cabinet dros yr Iaith Gymraeg, wedi annog Llywodraeth Cymru i ailfeddwl eu dull o weithredu targed uchelgeisiol Cymraeg 2050 yn sgil pryderon a godwyd mewn adroddiad diweddar gan y Senedd.

Mae strategaeth Cymraeg 2050 yn anelu at sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn canol y ganrif hon, ond mae amheuon wedi cael eu codi am ei hyfywedd. Mae canfyddiadau’r Pwyllgor Plant a Phobl Ifanc yn tynnu sylw at heriau fel marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a gostyngiad yn y defnydd o’r iaith ymhlith pobl ifanc.

Mae Mr Kurtz, sy’n cynrychioli Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, wedi ymuno â’r galwadau i Lywodraeth Cymru ailystyried eu cynlluniau. Dywedodd:

“Mae Ceidwadwyr Cymreig wedi galw ers tro am strategaeth gliriach gan Lywodraeth Cymru i gyflawni eu targed Cymraeg 2050.

“Gyda nifer y siaradwyr Cymraeg yn gostwng dros y ddau ddegawd diwethaf, mae’n hanfodol bod y duedd hon yn cael ei gwrthdroi. O ystyried y marweiddio yn nifer yr athrawon Cymraeg a’r gostyngiad yn y defnydd o’r Gymraeg ymhlith pobl ifanc, mae angen i Lywodraeth Cymru adolygu pam nad yw eu cynlluniau presennol ar gyfer Cymraeg 2050 yn gweithio ac addasu’r cynlluniau angenrheidiol.”

Persbectif Sir Benfro

Yn Sir Benfro, lle mae treftadaeth yr iaith Gymraeg yn ddwfn, mae’r ddadl yn un arwyddocaol iawn. Mae cymunedau lleol wedi gweld llwyddiant amrywiol wrth gynnal Cymraeg. Mae addysg cyfrwng Cymraeg wedi tyfu mewn rhai ardaloedd, gydag ysgolion fel Ysgol Caer Elen yn Hwlffordd yn chwarae rhan hanfodol, ond mae pryderon yn parhau am ei hygyrchedd ledled y sir.

Yn hanesyddol, mae Sir Benfro wedi cael ei hystyried yn ‘ffrynt ieithyddol’, lle mae’r iaith Gymraeg yn cydfodoli â’r Saesneg mewn cydbwysedd cynnil. Mae ardaloedd gwledig wedi dal gafael ar eu traddodiadau ieithyddol, ond mae trefoli a newidiadau demograffig yn peri heriau.

Un mater allweddol yw’r gweithlu addysgu. Heb ddigon o athrawon Cymraeg i ysbrydoli ac addysgu’r genhedlaeth nesaf, mae cyflawni Cymraeg 2050 yn mynd yn fwyfwy anodd. Mae galwadau hefyd wedi bod am fwy o gyfleoedd trochi yn y Gymraeg y tu allan i’r ystafell ddosbarth er mwyn meithrin y defnydd o’r Gymraeg yn y bywyd bob dydd.

Pam mae Cymraeg 2050 yn bwysig

Yng nghanol Cymraeg 2050 mae gweledigaeth i beidio â chadw’r Gymraeg yn unig, ond i’w gwneud yn iaith fyw a llewyrchus. Mae ymgyrchwyr yn dadlau bod strategaeth gadarn yn hanfodol i sicrhau bod yr iaith yn parhau i fod yn berthnasol i genedlaethau’r dyfodol, yn enwedig mewn ardaloedd fel Sir Benfro lle mae treftadaeth ddiwylliannol yn gysylltiedig â’r Gymraeg.

Mae cefnogwyr y targed yn pwysleisio ei botensial i gryfhau hunaniaeth gymunedol ac i roi hwb i gyfleoedd economaidd, o dwristiaeth i ddiwydiannau creadigol, lle mae dwyieithrwydd yn ased sy’n tyfu.

Oes modd ei gyflawni?

Er bod uchelgais Cymraeg 2050 yn cael ei ganmol yn eang, mae cwestiynau yn parhau ynghylch a yw’n gyflawnadwy heb newidiadau sylweddol mewn polisi. Mae’r beirniaid yn dadlau, heb strategaeth gynhwysfawr wedi’i hariannu’n dda sy’n mynd i’r afael ag addysg, seilwaith ac ymgysylltu cymunedol, bod y targed mewn perygl o fod yn ddim mwy na dyhead.

I Sir Benfro, mae’r her yn glir: dathlu a diogelu ei chymunedau Cymraeg tra’n creu cyfleoedd ar gyfer twf ac ymgysylltu â’r Gymraeg i bawb.

Mae galwad Mr Kurtz am weithredu yn ychwanegu at y pwysau cynyddol ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno cynllun sy’n gweithio – nid yn unig ar gyfer nawr, ond ar gyfer cenedlaethau i ddod.

Cymraeg 2050: Iaith ar gyfer y dyfodol

I Sir Benfro a thu hwnt, mae’r blaenoriaeth yn uchel. Mae cyflawni miliwn o siaradwyr Cymraeg yn ymwneud â mwy na niferoedd yn unig – mae’n ymwneud â sicrhau dyfodol lle mae’r iaith yn parhau i fyw a ffynnu, o bentrefi gwledig Gogledd Sir Benfro i strydoedd prysur Aberdaugleddau.

Continue Reading

Community5 hours ago

Much-loved radio DJ and entertainer Matt Baker passes away

TRIBUTES have poured in following the sudden passing of Matt Baker, a well-loved radio DJ, entertainer, and former pub landlord,...

Business7 hours ago

Pembrokeshire households could benefit from new energy infrastructure

HOUSEHOLDS in Pembrokeshire and other areas near new or upgraded electricity pylons are set to receive bill discounts of up...

News9 hours ago

​Pembrokeshire MS calls for reversal of ‘family farm’ and ‘jobs’ taxes

THE UK’S economy experienced an unexpected contraction of 0.1% in January 2025, according to the Office for National Statistics (ONS),...

Sport1 day ago

England thrash Wales with 10-try rout but miss out on Six Nations title

Wales 14-68 England Youngster Henry Pollock shines with two debut tries in Cardiff drubbing ENGLAND delivered their most dominant performance...

Sport2 days ago

Wales v England: A battle for pride and the title

TODAY the Six Nations reaches its climax – it’s Super Saturday, Wales and England prepare for a clash in Cardiff...

Crime2 days ago

Child sexual crime in Pembrokeshire: Perception vs. reality

IN RECENT years, concerns have grown among Pembrokeshire residents regarding the perceived high number of child sexual offences in the...

News3 days ago

Software engineer collided with bus near Cleddau Bridge deliberately

A TRAGIC collision near the Cleddau Bridge claimed the life of a Pembrokeshire software engineer, an inquest has heard. Matthew...

News3 days ago

Local Authority is ‘hoarding cash’ as Council Tax rises by 9.35%, says MS

DEMANDS FOR REFORM AS COUNCIL’S £83 MILLION RESERVES REVEALED PEMBROKESHIRE residents are bracing for a 9.35% council tax rise, despite...

Crime4 days ago

Calls for urgent reform as violence among teens rises in Wales

VIOLENCE AMONG TEENS LEADING TO CALLS FOR WELSH GOVERNMENT TO ACT WALES is experiencing an alarming surge in violent crime...

Community5 days ago

Caldey Island mourns loss of beloved long-time resident

CALDEY ISLAND is in mourning following the passing of its oldest resident, Rita Cunningham, at the age of 95. A...

Popular This Week