Connect with us
Advertisement
Advertisement

Cymraeg

Galw am £10 miliwn i’r Coleg Cymraeg

Published

on

Dim ond 0.3% o prentisiaethau yn Cymraeg: Toni Schiavone, Cymdeithas i'r Iaith

DYLAI Llywodraeth Cymru glustnodi deg miliwn o bunnau o’i chyllideb prentisiaethau i’r Coleg Cymraeg er mwyn sicrhau bod llawer mwy ar gael yn Gymraeg, yn ôl ymgyrchwyr iaith.

Yn ôl y ffigurau diweddaraf sydd ar gael, o 2014/15, dim ond 0.3%, neu 140 prentisiaeth, a gwblhawyd yn y Gymraeg yn unig, allan o gyfanswm o 48,345. Y llynedd, cynyddodd Llywodraeth Cymru ei buddsoddiad mewn prentisiaethau o £96m i £111m fel rhan o addewid i ddarparu dros gan mil o brentisiaethau dros gyfnod o bum mlynedd.

Ddiwedd y llynedd, cyhoeddodd yr Ysgrifennydd Addysg Kirsty Williams y byddai cyfrifoldebau’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn cael eu hymestyn i gynnwys addysg bellach a phrentisiaethau. Fodd bynnag, nid oes cyhoeddiad wedi bod am arian ychwanegol i’r Coleg er mwyn iddo allu cynyddu darpariaeth Gymraeg yn y sector.

Mewn llythyr at yr Ysgrifennydd Addysg Kirsty Williams, meddai Toni Schiavone, Cadeirydd Grŵp Addysg Cymdeithas yr Iaith: “Mae’r diffyg darpariaeth prentisiaethau cyfrwng Cymraeg yn destun pryder mawr iawn i ni – mae 0.3% yn chwerthinllyd o isel. Mae’r Llywodraeth yn buddsoddi llawer o arian yn yr hyfforddiant, ac mae hynny’n gwbl gywir, ond mae’n rhaid hyfforddi ein pobl ifanc i allu weithio yn Gymraeg. Wedi’r cwbl, mae cynyddu defnydd y Gymraeg yn y gweithle yn allweddol i bolisi iaith y Llywodraeth. Yn y byd sydd ohoni, mae gormod o bobl, gan gynnwys gweision sifil, yn derbyn yn ddi-gwestiwn bod y byd gwaith bron â bod yn gyfan gwbl Saesneg.

“Ers nifer o flynyddoedd, cynhelir cyfran eithriadol o fach o brentisiaethau drwy’r Gymraeg… Gwyddom eich bod yn sylweddoli bod eich penderfyniad clodwiw i ymestyn cyfrifoldebau’r Coleg Cymraeg i’r maes hwn yn cynnig cyfle pwysig i wneud gwir wahaniaeth yn hyn o beth… er mwyn taclo’r perfformiad cwbl annerbyniol presennol, galwn arnoch i glustnodi £10 miliwn o bunnau allan o’r gyllideb prentisiaethau o dros £111.51 miliwn i fod dan reolaeth y Coleg Cymraeg yn 2019/20 (oddeutu 9%) er mwyn dechrau gweddnewid y sefyllfa. Gofynnwn i’r arian a glustnodir i’r Coleg Cymraeg ar gyfer prentisiaethau gynyddu i ganran sy’n cyfateb i ganran siaradwyr Cymraeg y boblogaeth bresennol oddeutu 20%, neu £22 miliwn y flwyddyn ar sail y gyllideb bresennol, o fewn tair blynedd, hynny ydy erbyn 2021/22.

“Ni fyddai’r polisi hwn yn costio’r Llywodraeth yr un ceiniog ychwanegol – mater o drosglwyddo arian o’r gyllideb bresennol i’r Coleg Cymraeg fyddai fe. Fodd bynnag, byddai’r penderfyniad yn galluogi gweddnewid y sefyllfa er lles y Gymraeg a’i lle yn y gweithle. Credwn y byddai nifer o fuddion yn deillio o fabwysiadu’r polisi hwn – byddai o fudd i sefydliadau a chwmnïau sydd am wella ar eu darpariaeth Gymraeg, o fudd ieithyddol, addysgol a diwylliannol I’r myfyrwyr, a chyfrannu at leihau allfudiad siaradwyr Cymraeg ifanc o Gymru a’u cymunedau.”

Parha’r llythyr: “Mewn ymateb i feirniadaeth am y sefyllfa [gyda phrentisiaethau Cymraeg], mae’ch swyddogion wedi newid y ffordd mae’r ystadegau yn cael eu cyflwyno. Bellach maen nhw’n cyhoeddi ffigwr arall, sef nifer y prentisiaethau gyda “rhywfaint o ddysgu dwyieithog”. Gallai hynny golygu cyn lleied â chyflwyno un adnodd dysgu dwyieithog i’r myfyrwyr, ac felly nid ydym yn credu ei fod yn ystadegyn o werth. Ymhellach, pryderwn fod awydd swyddogion i ganolbwyntio ar yr ystadegyn hwnnw, yn ffordd o osgoi newid polisi a thaclo hunan-fuddiannau’r darparwyr presennol.”

Cymraeg

Ffermwr yn dysgu popeth y mae angen iddo wybod am ffermio modern drwy Cyswllt Ffermio

Published

on

CYFLWYNODD ei rieni ef i ochr ymarferol ‘tir a da byw’ ffermio yn ifanc iawn, ond i Dylan Morgan, a aned yn Sir Gaerfyrddin, Cyswllt Ffermio sy’n rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r unigolyn yma a raddiodd mewn rheoli adeiladu. Dywedodd Dylan fod Cyswllt Ffermio wedi rhoi’r sgiliau a’r wybodaeth sydd eu hangen arno i fod y ffermwr ifanc blaengar a hyderus ydyw heddiw.

“A’r peth sy’n wych amdano yw, nad oedd rhaid i mi eistedd trwy oriau o ddarlithoedd theori amaeth am dair blynedd!”

Dywedodd Dylan mai agwedd Cyswllt Ffermio at ei holl wasanaethau hyfforddi a throsglwyddo gwybodaeth yw cyflwyno popeth ar y lefel gywir ar gyfer ffermwyr prysur ond profiadol sy’n gweithio.

“Mae’n ddull o ddysgu ar sail ‘angen gwybod’ sy’n apelio’n fawr ataf gan fy mod yn gallu gwneud lle iddo o amgylch fy nyletswyddau fferm ac ymrwymiadau eraill,” meddai Dylan.

Nid oedd gan Dylan unrhyw fwriad i ddod yn ffermwr pan adawodd Brifysgol Abertawe yn 2011, ond ar ôl ychydig fisoedd yn unig o ffermio’n llawn amser ar fferm bîff a defaid 360 erw ei deulu ger Llanymddyfri, newidiodd ei feddwl yn llwyr.

Roedd yn amlwg yn benderfyniad cywir i’r teulu cyfan ac mae Dylan (32) bellach wedi bod yn ffermio gartref ers bron i un mlynedd ar ddeg.

“Roeddwn i wastad wedi mwynhau helpu gartref pryd bynnag roedd gen i amser rhydd, felly roeddwn i wedi hen arfer ag ochr ymarferol ffermio, ond gan na astudiais i amaethyddiaeth yn y brifysgol, roeddwn i’n teimlo bod yna lawer nad oeddwn i’n ei wybod am iechyd anifeiliaid, pridd a rheoli glaswelltir a’r holl elfennau eraill o ffermio sy’n hanfodol i wella effeithlonrwydd ar y fferm.

“Mae’n hanfodol, fel ffermwyr, fod gan bob un ohonom y wybodaeth sydd ei hangen arnom a systemau yn eu lle i chwarae ein rhan i gadw at y safonau uchaf o les anifeiliaid, cynhyrchu da byw o’r ansawdd uchaf, gan hefyd warchod ein hamgylchedd naturiol a lleihau ein hôl troed carbon.”

Yn gefnogwyr hirdymor gwasanaeth Cynghori Cyswllt Ffermio, a welodd Dylan, ei dad a ffermwyr lleol eraill yn cael cyngor ar faterion yn cynnwys cynllunio rheoli maetholion, archwiliadau carbon a rheoli glaswelltir, mae Dylan yn rhoi llawer o’i amser hamdden i’w ddatblygiad personol.

Gan ddibynnu’n drwm ar ei swyddog datblygu lleol, Alun Bowen, i roi’r wybodaeth ddiweddaraf iddo am yr hyn sydd ar gael, mae Alun wedi cyfeirio Dylan – yn aml yng nghwmni ei dad – at nifer o weithdai iechyd a lles anifeiliaid ar bynciau’n amrywio o ffrwythlondeb y ddiadell a cholledion wyna i wneud y mwyaf o gynhyrchiant buchod sugno, cloffni a rheoli tir. Mae Dylan hefyd wedi dilyn cyrsiau hyfforddi byr â chymhorthdal ac mae’n defnyddio ystod gynhwysfawr y rhaglen o fodiwlau e-ddysgu a ariennir yn llawn yn rheolaidd.

“Mae dysgu ar-lein, mewn cyfnodau byr o 20 munud, gyda chwis ar ddiwedd pob modiwl i sicrhau eich bod wedi cymryd yr holl wybodaeth allweddol i mewn, yn ffordd wych o gynyddu eich gwybodaeth.”

Mae Dylan wedi canolbwyntio’n bennaf ar bynciau iechyd anifeiliaid yn ogystal â rheoli pridd a glaswelltir oherwydd ei fod yn credu’n gryf mewn mabwysiadu agwedd gyfannol at y fferm, gydag ‘arfer gorau ym mhopeth a wnawn’ yn rhan o’u hagenda cynaliadwyedd.

“Diolch i fy ngwybodaeth a sgiliau newydd a thrwy weithredu rhai o’r systemau newydd rydym wedi dysgu amdanynt trwy Cyswllt Ffermio, rydym bellach yn bwydo’r stoc yn llawer mwy effeithlon.

“Mae hyn wedi lleihau ein mewnbynnau’n sylweddol wrth wella perfformiad stoc a chynhyrchiant ac rydym hefyd wedi lleihau lefelau cloffni.”

Mae’r teulu’n sgorio cyflwr y corff yn rheolaidd ac yn meincnodi eu holl stoc ac yn dweud bod cyfrif wyau ysgarthol a phrofi elfennau hybrin trwy Cyswllt Ffermio wedi rhoi gwybodaeth werthfawr iddynt sy’n golygu eu bod wedi lleihau eu dibyniaeth ar driniaethau gwrthlyngyrol drwy fabwysiadu dull wedi’i dargedu’n well.

Gyda’i holl gyflawniadau dysgu wedi’u storio ar-lein yn ei gofnod personol y Storfa Sgiliau, mae Dylan yn dweud bod y system yn ffordd ddefnyddiol o nodi unrhyw feysydd y mae’n dal eisiau dysgu amdanynt.

“Mae ffermio yn ddiwydiant sy’n esblygu ac felly mae angen i ffermwyr o bob cenhedlaeth wybod eu bod yn ddigon gwybodus i wynebu’r cyfleoedd a’r heriau sydd o’u blaenau.”

Mae Cyswllt Ffermio yn cael ei ddarparu gan Menter a Busnes a Lantra Cymru a’i ariannu gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig.

I gael rhagor o wybodaeth am holl wasanaethau cymorth a hyfforddiant Cyswllt Ffermio ewch i https://businesswales.gov.wales/farmingconnect/cy neu ffoniwch eich swyddog datblygu Cyswllt Ffermio lleol.

Continue Reading

Cymraeg

Cyfle gwych i ennill gwobr yn atyniadau Awdurdod y Parc dros benwythnos Dydd Gŵyl Dewi

Published

on

BYDD tri atyniad Awdurdod Parc Cenedlaethol Arfordir Penfro yn dosbarthu cennin Pedr i ymwelwyr yn rhad ac am ddim ar 4 a 5 Mawrth eleni i ddathlu Dydd Gŵyl Dewi.

Bydd gan Gastell Caeriw, Pentref Oes Haearn Castell Henllys ac Oriel a Chanolfan Ymwelwyr Oriel y Parc nifer cyfyngedig o gennin Pedr i’w dosbarthu i bobl sy’n ymweld â’r safleoedd dros benwythnos Dydd Gŵyl Dewi.

Yn ôl y Cynghorydd Di Clements, Cadeirydd Awdurdod y Parc: “Rydyn ni’n annog cynifer â phosib o bobl i ymuno â dathliadau Dydd Gŵyl Dewi, a pha ffordd well o ddathlu diwylliant Cymru yn eich cartref na chael tusw o’r blodau lliwgar yma?

“Bydd y cennin Pedr yn cael eu dosbarthu ar sail y cyntaf i’r felin. Oherwydd mai dim ond nifer cyfyngedig fydd ar gael ar bob safle, byddwn yn annog pobl i ymweld â’r safleoedd cyn gynted â phosib ar 4 neu 5 Mawrth er mwyn manteisio ar y cynnig hwn.”

Bydd Parêd blynyddol y Ddraig hefyd yn cael ei gynnal yn Nhyddewi ddydd Sadwrn 4 Mawrth, gyda chriw o ddisgyblion ysgol ac aelodau gofal yn y gymuned yn gadael Oriel y Parc am 11am.

I gael yr amserau agor, gwybodaeth am y digwyddiad a phrisiau mynediad ar gyfer Castell Caeriw, ewch i www.arfordirpenfro.cymru/castell-caeriw/.

I gael yr amserau agor, gwybodaeth am y digwyddiad a phrisiau mynediad ar gyfer Castell Henllys, ewch i www.arfordirpenfro.cymru/castell-henllys/

I gael yr amserau agor a gwybodaeth am y digwyddiad ar gyfer Oriel y Parc, ewch i www.arfordirpenfro.cymru/oriel-y-parc/.

Continue Reading

Cymraeg

Dydd Gŵyl Dewi yn gyfle perffaith i ddathlu bwyd Cymreig

Published

on

MAE Dydd Gŵyl Dewi (1 Mawrth) yn gyfle perffaith i ddathlu’r cynnyrch Cymreig gorau sydd ar gael, ac mae Undeb Amaethwyr Cymru yn annog defnyddwyr, wrth wneud y siopa wythnosol, i ddewis Cig Eidion Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) a Chig Oen Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) a gynhyrchir yn gynaliadwy.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: “Mae gan Gig Eidion Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) a Chig Oen Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) stori wych i’w hadrodd ac rwy’n falch o fod ymhlith ffermwyr, sydd nid yn unig yn cynhyrchu bwyd gwych, ond hefyd yn barod i rannu’n stori ni. Mae stori cig coch Cymru yn wych, yn enwedig o ran bod yn amgylcheddol gynaliadwy.

“Mae defnyddwyr yn fwyfwy ymwybodol o ôl troed carbon eu bwyd a’r ffordd y mae wedi’i gynhyrchu. Wrth ddewis Cig Oen a Chig Eidion Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) gallant fod yn dawel eu meddwl ei fod wedi’i gynhyrchu gyda natur mewn golwg. Mae mor faethlon a chynaliadwy ag y gall fod, ac rwy’n annog pawb i ddewis ein cynnyrch Cymreig ni yn gyntaf.”

Fodd bynnag, roedd Mr Roberts yn glir bod ffermwyr yng Nghymru angen cefnogaeth, nid yn unig gan Lywodraeth Cymru ond hefyd gan Lywodraeth y DU, os yw ein dulliau cynaliadwy o gynhyrchu bwyd am barhau am genedlaethau i ddod.

“Mae ffermio yng Nghymru yn rhoi sylfaen gadarn i’n heconomi – cynhyrchu bwyd, darparu cyflogaeth, a chwarae rhan hollbwysig wrth ofalu am ein hamgylchedd. Rydym am i’n ffermwyr barhau i gynhyrchu bwyd yn eu rôl fel ceidwaid cefn gwlad am flynyddoedd lawer i ddod.

“Yr hyn sy’n bygwth y system honno yw cytundebau masnach gyda gwledydd sydd â safonau cynhyrchu gwahanol iawn i’n rhai ni, sy’n anfantais i’n ffermwyr o ran bod yn gystadleuol. Felly, rwy’n annog Llywodraeth y DU eto heddiw i roi ein diwydiant ffermio yn gyntaf, fel y mae cenhedloedd eraill yr ydym yn cyd-drafod â nhw yn ei wneud.”

Continue Reading

News6 hours ago

Eight arrested as illegal rave is halted near Llandovery

DYFED-POWYS POLICE broke up an illegal rave involving around 120 people in the Halfway Forest, Llandovery, on Sunday.Following a report...

Community8 hours ago

Preseli MP kicks off The Great British Spring Clean with roadside litter pick

PRESELI Pembrokeshire MP Stephen Crabb has called for action to halt the growing quantity of litter discarded on roadside verges...

News8 hours ago

Sven Longshank: ‘Racist’ radio DJ’s trial continues at Swansea Crown Court

THE TRIAL of James Allchurch, who has denied 15 charges of stirring up racial hatred via his podcasts, continued on...

News10 hours ago

Police searching for Jai issue new appeal to the public

POLICE in Pembrokeshire have been continuing in their efforts to locate a missing person, Jai. There was a multi-agency operation...

Business2 days ago

Police launch ‘Licensing SAVI’ to improve safety for staff and customers

DYFED-POWYS POLICE have launched a pioneering licensing initiative in bars, pubs, clubs, restaurants and hotels. Senior officers say that this...

News3 days ago

Dock man remanded into custody for child grooming and firearms offences

A WELL known outdoor activities instructor working with local children – has been remanded into custody after being charged with...

News5 days ago

Images released after Fishguard woman sexually assaulted by two men on train

BRITISH Transport Police officers, investigating a sexual assault, have released images of two men they would like to identify. At...

News5 days ago

Site visit for trout fishery diversification will go-ahead despite opposition

PEMBROKESHIRE councillors are to inspect a proposal to build holiday chalets at a trout fishery, despite planning officers recommending the...

News5 days ago

Haverfordwest ‘levelling-up’ scheme cut back after cost pressures

A SAVING of more than £6m is to be made by cutting part of Haverfordwest’s levelling-up project, to meet budget...

News1 week ago

Reduced business rates backed thanks to Welsh Government funded scheme

MANY businesses in Pembrokeshire will be able to enjoy a 75 per cent reduction in rates after a Welsh Government-funded...

Popular This Week