Cymraeg

Bwyd Epic Chris: Rhannu’r prydau calonnog

Published

4 years ago

December 17, 2020

Luke Sinclair

Mastermind Cymru Selebs: Pwy fydd y lleiaf o gywilydd?

Sol: Dod â goleuni i’r tywyllwch

Raglenni Nadolig ar S4C

MAE 2020 wedi bod yn flwyddyn ddiddorol i ddweud y lleia’ ac yn bendant fe fydd y Nadolig yn wahanol iawn eleni. Ond un peth na fydd yn newid yw’r wledd o raglenni y bydd S4C yn eu ddarparu i ddiddanu a dathlu dros yr ŵyl. Bydd chwaraeon hefyd yn rhan ganolog o’r amserlen dros y Nadolig, gyda gemau darbi byw o’r Guinness PRO14 ar Clwb Rygbi, a gemau pêl-droed byw o’r JD Cymru Premier ar Sgorio. Felly caewch y drws, cwtshwch mewn gyda phlât o fins peis a gwydryn o rywbeth blasus a mwynhewch ….

SOL

Nos Lun 21 Rhagfyr, 6.30

Mae’r ffilm Sol yn adrodd stori bachgen ifanc sydd wedi cael ei daflu mewn i’r tywyllwch ar ôl iddo golli ei Nain yr oedd yn ei charu’n fawr iawn. Mae Sol yn cael ei anfon ar daith er mwyn dychwelyd â’r goleuni i fyd sydd yn tywyllu. Mae ei daith yn mynd ag e drwy dirlun eang wedi ei greu o atgofion Nain – gyda lluniau wedi eu casglu o’i halbwm ffotograffau. Mae e’n cael ei dywys gan Nain sy’n ferch fach ac yn dod o hyd iddi mewn sawl cyfnod arall yn ystod ei bywyd. Ar ddiwedd y daith, mae Sol yn cyrraedd Cromlech yr Haul, ac yn dod o hyd i’w Nain sydd yn aros iddo yno. Sylweddola ei fod yn gallu derbyn ei deimladau o alar gan fod ei deimladau o gariad tuag ati yn llawer fwy na phoen ei golled.

Comisiynwyd Sol gan ddarlledwyr Celtaidd S4C, TG4 a BBC Alba. Gobeithir y bydd y ffilm animeiddiedig hon yn dod â goleuni a chysur i deuluoedd â phlant ifanc wrth i’r flwyddyn mwyaf tywyll yn ein hanes diweddar ddirwyn i ben.

‘DOLIG EPIC CHRIS

Nos Lun 21 Rhagfyr, 8.00

Yn y bennod Nadoligaidd hon, mae Chris ‘Flamebaster’ Roberts yn helpu achos sy’n agos at ei galon (a’i stepen drws), Porthi Pawb. Wedi’i sefydlu yn sgil y pandemig, mae’r grŵp cymunedol yng Nghaernarfon yn darparu prydau bwyd i aelodau bregus ac oedrannus o’r gymuned. Erbyn hyn, mae’r criw bach o wirfoddolwyr yn coginio hyd at 650 o brydau blasus yr wythnos – pob un ohonynt yn cael eu paratoi a’u dosbarthu o ffreutur ysgol uwchradd flaenorol Chris, Ysgol Syr Hugh Owen. Gyda thymor yr ŵyl rownd y gornel, mae’r tîm gweithgar wedi gofyn i’r cogydd am ffafr – gwyliwch wrth i Chris danio’r barbeciw ar ei hen iard chwarae, cyn dosbarthu bwyd calonnog i gymeriadau o’i hoff gymdogaeth, Twthill! Bydd y gyfres newydd o Bwyd Epic Chris yn dechrau ar Nos Lun 28 Rhagfyr.

CAROL YR ŴYL

Nos Lun 21 Rhagfyr, 9.00

Ers dros ugain mlynedd mae Carol yr Ŵyl wedi profi i fod yn gystadleuaeth boblogaidd, gydag ysgolion cynradd led led Cymru yn cystadlu am y teitl a’r tlws arbennig, wrth gyfansoddi carol neu gân Nadolig newydd sbon. Eleni, yn sgil Covid, fe fydd y gystadleuaeth yn wahanol. Dyma gyfle i glodfori a gwobrwyo Gorau’r Goreuon! Fe fydd holl enillwyr y gystadleuaeth yn mynd benben â’i gilydd, a dau feirniad – Mari Lloyd Pritchard a Huw Foulkes – yn penderfynu yn gyntaf pwy fydd ar y rhestr fer o ddeg cân neu garol, cyn penderfynu ar y dair sy’n dod i’r brig.

Bydd hefyd cyfle i fynd yn ôl i’r ysgolion sydd wedi cyrraedd y brig yn y gorffennol. Cawn weld ambell i wyneb cyfarwydd ymhlith y cyn-ddisgyblion sydd bellach wedi mynd ati i wneud gyrfa yn y byd perfformio.

PROSIECT PUM MIL

Nos Fawrth 22 Rhagfyr 9.00

Banc Bwyd Llandysul sy’n cael sylw Trystan ac Emma i gloi’r gyfres arbennig hon, ac mae’r prosiect hwn yn un amserol tu hwnt wrth i’r banciau bwyd gynnig gwasanaeth pwysicach nag erioed o’r blaen.

Meddai Sian ap Gwynfor, “Ro ni eisiau gwneud mwy na llenwi boliau – cynnig clust, paned, sgwrs rownd y ford. Ar ôl dechrau cynnwys ryseitiau am brydau cloi a swmpus, roedd galw am gyngor ar eu paratoi.”

Ychwanegodd ei gŵr, y gweinidog Guto Prys ap Gwynfor, “Doedd cyflwr y gegin ddim ond yn caniatáu rhedeg dŵr neu wneud pot o de a’r festri yma yng Nghapel Seion yn oer a llwm.”

A fydd modd creu lle cysurus i drigolion Llandysul? A hynny mewn pryd i gasglu’r hamperau Nadolig?

Meddai Emma, “Mae’n fraint gwneud pob Prosiect, ond roedd gweld yr angen a’r gwaith sy’n mynd mewn i’r banc yn agoriad llygaid. Mae’n braf gorffen blwyddyn anodd i bawb yn gweld cymunedau’n cefnogi ei gilydd.”

DOLIG YSGOL NI: MAESINCLA

Nos Fercher 23 Rhagfyr, 8.00

Mae plant Ysgol Maesincla yn ôl! Ar ôl ennill y wobr Cyfres Ffeithiol orau yng ngwobrau BAFTA Cymru eleni, cawn ddathlu’r Nadolig yng nghwmni plant (ac athrawon!) Ysgol Maesincla wrth iddyn nhw berfformio sioe Nadoligaidd arbennig. Gyda chaneuon Nadolig adnabyddus, ond yr oll yng ngeiriau’r plant, mae cyfeirio at gamel yn “Geffyl ‘fo dau bump” a “grefi piws i fi, favourite yn tŷ ni” yn hollol naturiol i griw Maesincla.

Mae’r plant yn diolch i weithwyr allweddol fel y nyrsys, staff cartrefi’r henoed, yr heddlu yn ogystal â’u rhieni am eu gofal yn ystod y flwyddyn. I blant Maesincla, nid anrhegion yw’r peth pwysicaf eleni, ond fod Mam a Dad yn saff ac yn iach, a bod y teulu i gyd gyda’i gilydd.

Dyma raglen llawn hwyl a chwerthin (ac ambell ddeigryn!) gyda wynebau cyfarwydd, llawn direidi a gonestrwydd criw Maesincla wrth i ni ddathlu gwir ystyr y Nadolig.

KEN HUGHES YN CADW ‘DOLIG I FYNDNoson Nadolig 25 Rhagfyr, 7.00 Nôl a ni i’r byngalo clud at y cymeriad hoffus o Gricieth, Ken Hughes, wrth iddo geisio cadw ‘Dolig i fynd. Gyda’r Nadolig yn gallu bod yn gyfnod unig i’r rhai sy’n byw eu hunain, mae Ken yn benderfynol o gael hwyl dros yr ŵyl trwy wahodd Cymru gyfan i dreulio’r Nadolig yn ei gwmni.“Fy mwriad yw codi calonnau a dangos beth yw gwir ystyr y Nadolig. Mi fyddai’n rhannu anrhegion gyda’r cyfeillion sydd wedi bod yn gefn i mi trwy flwyddyn a dathlu’r ffaith fod gobaith. Mae Elis nôl yn y garej, ond mae’n llety bach mwy moethus tro hyn. Dwi wedi ei addurno iddo hefyd. Dwi’n cael sawl her gan fy ffrindiau – gobeithio bydd pawb yn mwynhau gwylio cymaint â dwi wedi mwynhau’r profiad.”Ond nid Ken yn unig sy’n lledaenu llawenydd – tybed pwy fydd yr ymwelydd arbennig sy’n codi gwên ar wyneb y dyn ei hun?

MASTERMIND SELEBS CYMRU

Noson Nadolig 25 Rhagfyr, 9.00

Mae rhai o wynebau cyfarwydd Cymru yn gobeithio serenu wrth i S4C ddod a chwis mwyaf adnabyddus y byd i gartrefi Cymru dros yr Ŵyl. Mewn rhaglen arbennig o Mastermind Selebs Cymru ar ddydd Nadolig, bydd rhai o enwogion Cymru yn rhoi cynnig arni yn y gadair ddu enwog, ac yn datgelu stôr o wybodaeth mewn meysydd digon annisgwyl.

Y selebs dewr fydd yn herio’r gadair ddu yw’r cyn Brif Weinidog Carwyn Jones, y gohebydd chwaraeon a’r gyflwynwraig Catrin Heledd, yr actores Carys Eleri, yr awdur a’r llenor Anni Llŷn a’r cyflwynydd Ameer Davies-Rana.

Betsan Powys fydd yn holi’r cwestiynau gyda rownd gwybodaeth gyffredinol a rownd pwnc arbenigol, ond pwy fydd wedi dewis Strictly Come Dancing, Tîm Rygbi Cymru 1969-1979, Llyfr Mawr y Plant a Star Wars? A phwy ar ddiwedd y rhaglen, fydd yn hawlio tlws arbennig Mastermind Selebs Cymru?

NADOLIG AL LEWIS

Noson Nadolig 25 Rhagfyr, 9.45.

Ar noson Nadolig, bydd y canwr a’r cyfansoddwr Al Lewis yn mynd â ni ar daith bersonol gerddorol o Ben Llŷn i Gaerdydd. Bydd Al yn perfformio rhai o hoff ganeuon Nadoligaidd y genedl, ochr yn ochr â wynebau cyfarwydd fel Kizzy Crawford, Côrdydd a Gwenan Gibbard mewn lleoliadau unigryw ledled Cymru.

Bydd Al hefyd yn rhannu beth mae amser y Nadolig yn ei olygu iddo ef. Meddai Al, “Mi oedd hi’n bleser pur teithio o gwmpas Cymru a pherfformio efo cerddorion a ffrindiau ar ôl cyfnod mor llwm i ni gyd.

“Ro’n i wrth fy modd yn cyd-ganu unwaith eto ac atgoffa’n gilydd pam fod y Nadolig mor bwysig. Gobeithio bydd y rhaglen yn dod a gwên i wynebau’r gwylwyr wrth iddynt gyd-ganu’r hen ffefrynnau efo fi o’u cartrefi!”.

Mae’r wledd gerddorol hon yn argoeli i fod yn ffordd wych i ddathlu’r Nadolig ac i godi canu yng nghartrefi Cymru gyfan.

Business

A more connected Wales: Ogi to provide Welsh language support through eero

Published

1 month ago

October 14, 2024

Madeline Knox

Starting today, Ogi- Wales’s biggest alternative telecoms company- has taken the innovative leap to back the provision of Welsh language on the eero wifi software.

Amazon’s eero delivers fast, reliable and secure wifi to every corner of the home. Using the latest mesh technology, eero brings seamless coverage, whether you’re streaming, gaming, or working from home. The Amazon eero suite of products is available on all Ogi 400, Ogi 500 and Ogi 1Gig packages.

Ogi’s commitment to continuously improving for their Welsh customers is demonstrated through this new partnership. This milestone makes eero one of the few smart home systems to offer Welsh-language support in its mobile app.

Within the eero app, engineers have incorporated familiar Welsh-language terms to further the experience for users.

Speaking about the new feature, Ogi’s Brand Marketing Director, Sarah Vining, said: “Ogi’s mission has always been to provide world-class services that are inherently Welsh.”

“Working with the team at eero, we’re not only bringing cutting-edge technology to Welsh homes but also making it more accessible for our customers, and for users all over Wales too. This partnership reflects our shared vision to make the internet more accessible to everyone.”

“Our mission is to bring fast, reliable, and secure wifi to customers around the world.” said Mark Sieglock, eero EVP, Software and Services. “We’re thrilled to partner with Ogi to add Welsh language support, making the eero app more accessible to Welsh speakers in Wales.”

Welsh language support is now available to all eero users by downloading the latest software update (release 6.47.0)

Cymraeg

Hybu’r Gymraeg drwy sioe lwyfan

Published

6 months ago

May 23, 2024

Tom Sinclair

Ar faes Eisteddfod yr Urdd heddiw ym Meifod (29 Mai) caiff sioe lwyfan newydd ei dangos a fydd yn hyrwyddo’r Gymraeg i bobl ifanc ledled Cymru. Manon Steffan Ros sydd wedi creu’r sioe Geiriau i gwmni Mewn Cymeriad yn dilyn comisiwn gan Gomisiynydd y Gymraeg.

Bydd y sioe, sydd wedi ei hanelu at bobl ifanc ym mlynyddoedd 7, 8 a 9 ysgolion uwchradd, yn cyd-fynd â phecyn addysg newydd sydd wedi ei ddatblygu gan y Comisiynydd ac a fydd ar gael ar lwyfan addysgol, Hwb.

Yn ôl Manon Steffan Ros, roedd yn braf derbyn y cais i wneud y gwaith hwn er yn un heriol,

“Er mwyn hybu’r Gymraeg i’n pobl ifanc a’u hannog i’w defnyddio mae angen manteisio ar amryw o ffyrdd i wneud hynny. Mae sioe lwyfan, sydd yn mynd mewn i ysgolion, yn gyfle gwych i bwysleisio rôl y Gymraeg yn ein bywydau bob dydd, drwy ddefnyddio cerddoriaeth gyfoes a iaith sydd yn berthnasol iddyn nhw.

“Roedd yn her, serch hynny, i ddatblygu sgript a oedd yn cyfleu yr holl elfennau yma, tra ar yr un pryd yn hyrwyddo’r neges gyffredinol fod angen defnyddio’r Gymraeg er mwyn iddi oroesi.

“Gobeithio bydd y sioe yn gyfrwng i arwain at drafodaeth bellach ymysg pobl ifanc a’u hathrawon am bwysigrwydd y Gymraeg.”

I gyd-fynd â’r sioe, mae pecyn addysg wedi ei greu hefyd sydd yn cynnig amryw ddeunyddiau ar gyfer gwersi. Mae’r pecyn yn cynnwys cyflwyniadau ac atodiadau sydd yn rhannu gwybodaeth am y Gymraeg, ei phwysigrwydd fel sgil mewn bywyd bob dydd, ieithoedd lleiafrifol eraill ar draws y byd, yn ogystal ag egluro rôl Comisiynydd y Gymraeg.

Yn ôl Efa Gruffudd Jones., Comisiynydd y Gymraeg, y gobaith yw fod y gwaith hyn yn ymateb i angen,

“Rwyf wedi nodi yn aml fod plant a phobl ifanc yn flaenoriaeth i fi ac rydym yn gyson yn derbyn ceisiadau gan ysgolion am wybodaeth am ein gwaith. Y nod gyda’r pecyn hwn yw cynnig pecyn ymarferol y gellir dewis gweithgareddau ohono.

“Bydd hefyd, gobeithio, yn gymorth i athrawon a ddisgyblion ddeall yn well, nid yn unig rôl Comisiynydd y Gymraeg ond sefyllfa’r Gymraeg ar lefel genedlaethol a rhyngwladol.

“Gobeithio y caiff ei ddefnyddio’n eang.”

Un ysgol sydd wedi cael cyfle i weld y sioe eisoes yw Ysgol Bro Hyddgen ym Machynlleth yn nalgylch yr Eisteddfod. Mae Nansi Lloyd yn mlwyddyn 7 ac fe wnaeth fwynhau yn fawr,

“Roedd y sioe yn symud yn gyflym oedd yn grêt ac roeddem i gyd yn meddwl fod y defnydd o gerddoriaeth Gymraeg gyfoes yn dda iawn. Fe wnaeth i fi feddwl am pam mod i’n siarad Cymraeg a phwysleisio pa mor bwysig yw siarad yr iaith yn naturiol bob dydd, ac nid yn yr ysgol yn unig.

“Rwy’n gobeithio mynd i’w gweld eto yn yr Eisteddfod.”

Mae Alaw Jones yn athrawes yn ysgol Bro Hyddgen ac yn gweld gwerth yn y sioe a’r pecyn addysg,

“Mae yn medru bod yn heriol cyflwyno’r Gymraeg yn enwedig mewn oes lle mae cyfryngau cymdeithasol yn chwarae rôl mor flaenllaw yn mywydau pobl ifanc. Roedd y sioe hon yn gyfrwng i arwain ar drafodaeth bellach am y Gymraeg yn ein cymdeithas heddiw a braf oedd gweld ymateb y bobl ifanc i’r sioe.

“Mae’r pecyn addysg yn adnodd defnyddiol a fydd yn ein caniatáu i drafod y Gymraeg mewn cyd-destun ehangach, cyd-destun rhyngwladol, ac yn pwysleisio manteision siarad yr iaith o safbwynt sgil yn y byd gwaith.”

Caiff y sioe, Geiriau¸ ei pherfformio ar stondin Llywodraeth Cymru am 2pm ar ddydd Mercher, 29 Mai a bydd sesiwn holi ac ateb yn dilyn yng nghwmni Efa Gruffudd Jones, Manon Steffan Ros ac Owen Alun sydd yn perfformio’r sioe.

Cymraeg

Last ditch plea to HSBC to reverse decision to axe Welsh language phone line

Published

10 months ago

January 11, 2024

Tom Sinclair

AN MS has issued a last ditch plea to HSBC to reverse its “unacceptable” decision to axe its Welsh language phone service.

Llŷr Gruffydd, who represents North Wales in the Senedd, has spoken out as January 15, the date when the phone line is due to come to an end fast approaches.

The Plaid Cymru politician said executives at the baking giant still have an “opportunity to do the right thing”.

HSBC came under fire after politicians were informed of the bank’s decision to axe its Welsh language service by letter on Wednesday, November 8.

The Senedd’s Culture Committee wrote to the corporation accusing it of “contempt” towards Welsh speakers.

It added that its “failure to maintain an approach consistent with its values is considered disingenuous and disturbing”.

The committee also questioned statements made by José Carvalho, HSBC’s head of wealth and personal banking, who spoke in front of it on November 29.

The banker said that the Welsh-language helpline receives around 22 calls a day, and that the bank had ended up “with only 6% of the calls that are coming in being answered in Welsh” by them.

However, the committee hit back saying this indicates a fundamental failure of service by the bank because it means 94% of calls to the service are not being answered in Welsh,.

The Committee said that the “low number of calls” to the line “reflects” the bank’s “inability to provide a functioning and coherent service that meets the needs of its Welsh speaking customers.”

Llŷr Gruffydd said: “HSBC still has an opportunity to do the right thing by reversing its unacceptable and wrongheaded decision to bring its Welsh language phone service to an end.

“Executives at HSBC should remember that many customers use their banking services because of its Welsh language phone service.

“The bank argues that there isn’t sufficient demand for the helpline because it receives 22 calls a day on average.

“But it’s abundantly clear from the data that with only 6% of those calls being answered in Welsh, they’ve not been coming anywhere near to providing an adequate service.

“Phone calls that are made to the helpline in Welsh should be answered in Welsh. It’s no wonder that a lot of Welsh speakers have given up on phoning it.

“Instead of scrapping the service HSBC’s should invest in it properly for at least 12 months, and that includes ensuring that it is well-advertised. Then at the end of that period it could make a much better assessment of demand.

“The bank’s pledge to ‘arrange a call back in Welsh, within 3 working days is astonishingly disrespectful to Welsh speakers, as well as utterly insensitive to the financial pressures some people will face.

“For a significant number of people, accessing their bank through Welsh is not a ‘choice’ as HSBC claimed.

“HSBC say they ‘have confirmed that all customers can bank in English’, which is frankly an attitude that belongs to the last century. It is also untrue, especially for many elderly and vulnerable people.

“There is understandably a huge amount of anger and frustration right across Wales with HSBC’s general attitude towards the Welsh language.

“Recently I was contacted by a constituent who was quite rightly angry because she had been asked by a member of HSBC’s customer care team to resend a Welsh language query in English.

“That is one of many examples of HSBC’s complete and utter disregard for Welsh speakers.

“As a Welsh speaker myself and as a member of the Senedd’s Culture Committee, I share the real sense of frustration that’s out there.

“Many of their customers in Wales have also seen their local branches close over the last decade.

“The impact of this on their older customers is particularly acute, as well as those who don’t have access to digital technology.

“Though HSBC likes to describe itself as the world’s local bank, it is abundantly clear that this is not the case in Wales as it abandons Welsh speakers and abandons our high streets by shutting down local branches.”