CYFLWYNODD ei rieni ef i ochr ymarferol ‘tir a da byw’ ffermio yn ifanc iawn, ond i Dylan Morgan, a aned yn Sir Gaerfyrddin, Cyswllt Ffermio sy’n rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r unigolyn yma a raddiodd mewn rheoli adeiladu. Dywedodd Dylan fod Cyswllt Ffermio wedi rhoi’r sgiliau a’r wybodaeth sydd eu hangen arno i fod y ffermwr ifanc blaengar a hyderus ydyw heddiw.

“A’r peth sy’n wych amdano yw, nad oedd rhaid i mi eistedd trwy oriau o ddarlithoedd theori amaeth am dair blynedd!”

Dywedodd Dylan mai agwedd Cyswllt Ffermio at ei holl wasanaethau hyfforddi a throsglwyddo gwybodaeth yw cyflwyno popeth ar y lefel gywir ar gyfer ffermwyr prysur ond profiadol sy’n gweithio.

“Mae’n ddull o ddysgu ar sail ‘angen gwybod’ sy’n apelio’n fawr ataf gan fy mod yn gallu gwneud lle iddo o amgylch fy nyletswyddau fferm ac ymrwymiadau eraill,” meddai Dylan.

Nid oedd gan Dylan unrhyw fwriad i ddod yn ffermwr pan adawodd Brifysgol Abertawe yn 2011, ond ar ôl ychydig fisoedd yn unig o ffermio’n llawn amser ar fferm bîff a defaid 360 erw ei deulu ger Llanymddyfri, newidiodd ei feddwl yn llwyr.

Roedd yn amlwg yn benderfyniad cywir i’r teulu cyfan ac mae Dylan (32) bellach wedi bod yn ffermio gartref ers bron i un mlynedd ar ddeg.

“Roeddwn i wastad wedi mwynhau helpu gartref pryd bynnag roedd gen i amser rhydd, felly roeddwn i wedi hen arfer ag ochr ymarferol ffermio, ond gan na astudiais i amaethyddiaeth yn y brifysgol, roeddwn i’n teimlo bod yna lawer nad oeddwn i’n ei wybod am iechyd anifeiliaid, pridd a rheoli glaswelltir a’r holl elfennau eraill o ffermio sy’n hanfodol i wella effeithlonrwydd ar y fferm.

“Mae’n hanfodol, fel ffermwyr, fod gan bob un ohonom y wybodaeth sydd ei hangen arnom a systemau yn eu lle i chwarae ein rhan i gadw at y safonau uchaf o les anifeiliaid, cynhyrchu da byw o’r ansawdd uchaf, gan hefyd warchod ein hamgylchedd naturiol a lleihau ein hôl troed carbon.”

Yn gefnogwyr hirdymor gwasanaeth Cynghori Cyswllt Ffermio, a welodd Dylan, ei dad a ffermwyr lleol eraill yn cael cyngor ar faterion yn cynnwys cynllunio rheoli maetholion, archwiliadau carbon a rheoli glaswelltir, mae Dylan yn rhoi llawer o’i amser hamdden i’w ddatblygiad personol.

Gan ddibynnu’n drwm ar ei swyddog datblygu lleol, Alun Bowen, i roi’r wybodaeth ddiweddaraf iddo am yr hyn sydd ar gael, mae Alun wedi cyfeirio Dylan – yn aml yng nghwmni ei dad – at nifer o weithdai iechyd a lles anifeiliaid ar bynciau’n amrywio o ffrwythlondeb y ddiadell a cholledion wyna i wneud y mwyaf o gynhyrchiant buchod sugno, cloffni a rheoli tir. Mae Dylan hefyd wedi dilyn cyrsiau hyfforddi byr â chymhorthdal ac mae’n defnyddio ystod gynhwysfawr y rhaglen o fodiwlau e-ddysgu a ariennir yn llawn yn rheolaidd.

“Mae dysgu ar-lein, mewn cyfnodau byr o 20 munud, gyda chwis ar ddiwedd pob modiwl i sicrhau eich bod wedi cymryd yr holl wybodaeth allweddol i mewn, yn ffordd wych o gynyddu eich gwybodaeth.”

Mae Dylan wedi canolbwyntio’n bennaf ar bynciau iechyd anifeiliaid yn ogystal â rheoli pridd a glaswelltir oherwydd ei fod yn credu’n gryf mewn mabwysiadu agwedd gyfannol at y fferm, gydag ‘arfer gorau ym mhopeth a wnawn’ yn rhan o’u hagenda cynaliadwyedd.

“Diolch i fy ngwybodaeth a sgiliau newydd a thrwy weithredu rhai o’r systemau newydd rydym wedi dysgu amdanynt trwy Cyswllt Ffermio, rydym bellach yn bwydo’r stoc yn llawer mwy effeithlon.

“Mae hyn wedi lleihau ein mewnbynnau’n sylweddol wrth wella perfformiad stoc a chynhyrchiant ac rydym hefyd wedi lleihau lefelau cloffni.”

Mae’r teulu’n sgorio cyflwr y corff yn rheolaidd ac yn meincnodi eu holl stoc ac yn dweud bod cyfrif wyau ysgarthol a phrofi elfennau hybrin trwy Cyswllt Ffermio wedi rhoi gwybodaeth werthfawr iddynt sy’n golygu eu bod wedi lleihau eu dibyniaeth ar driniaethau gwrthlyngyrol drwy fabwysiadu dull wedi’i dargedu’n well.

Gyda’i holl gyflawniadau dysgu wedi’u storio ar-lein yn ei gofnod personol y Storfa Sgiliau, mae Dylan yn dweud bod y system yn ffordd ddefnyddiol o nodi unrhyw feysydd y mae’n dal eisiau dysgu amdanynt.

“Mae ffermio yn ddiwydiant sy’n esblygu ac felly mae angen i ffermwyr o bob cenhedlaeth wybod eu bod yn ddigon gwybodus i wynebu’r cyfleoedd a’r heriau sydd o’u blaenau.”

Mae Cyswllt Ffermio yn cael ei ddarparu gan Menter a Busnes a Lantra Cymru a’i ariannu gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig.

I gael rhagor o wybodaeth am holl wasanaethau cymorth a hyfforddiant Cyswllt Ffermio ewch i https://businesswales.gov.wales/farmingconnect/cy neu ffoniwch eich swyddog datblygu Cyswllt Ffermio lleol.

MAE Dydd Gŵyl Dewi (1 Mawrth) yn gyfle perffaith i ddathlu’r cynnyrch Cymreig gorau sydd ar gael, ac mae Undeb Amaethwyr Cymru yn annog defnyddwyr, wrth wneud y siopa wythnosol, i ddewis Cig Eidion Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) a Chig Oen Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) a gynhyrchir yn gynaliadwy.

Dywedodd Llywydd UAC Glyn Roberts: “Mae gan Gig Eidion Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) a Chig Oen Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) stori wych i’w hadrodd ac rwy’n falch o fod ymhlith ffermwyr, sydd nid yn unig yn cynhyrchu bwyd gwych, ond hefyd yn barod i rannu’n stori ni. Mae stori cig coch Cymru yn wych, yn enwedig o ran bod yn amgylcheddol gynaliadwy.

“Mae defnyddwyr yn fwyfwy ymwybodol o ôl troed carbon eu bwyd a’r ffordd y mae wedi’i gynhyrchu. Wrth ddewis Cig Oen a Chig Eidion Cymru Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) gallant fod yn dawel eu meddwl ei fod wedi’i gynhyrchu gyda natur mewn golwg. Mae mor faethlon a chynaliadwy ag y gall fod, ac rwy’n annog pawb i ddewis ein cynnyrch Cymreig ni yn gyntaf.”

Fodd bynnag, roedd Mr Roberts yn glir bod ffermwyr yng Nghymru angen cefnogaeth, nid yn unig gan Lywodraeth Cymru ond hefyd gan Lywodraeth y DU, os yw ein dulliau cynaliadwy o gynhyrchu bwyd am barhau am genedlaethau i ddod.

“Mae ffermio yng Nghymru yn rhoi sylfaen gadarn i’n heconomi – cynhyrchu bwyd, darparu cyflogaeth, a chwarae rhan hollbwysig wrth ofalu am ein hamgylchedd. Rydym am i’n ffermwyr barhau i gynhyrchu bwyd yn eu rôl fel ceidwaid cefn gwlad am flynyddoedd lawer i ddod.

“Yr hyn sy’n bygwth y system honno yw cytundebau masnach gyda gwledydd sydd â safonau cynhyrchu gwahanol iawn i’n rhai ni, sy’n anfantais i’n ffermwyr o ran bod yn gystadleuol. Felly, rwy’n annog Llywodraeth y DU eto heddiw i roi ein diwydiant ffermio yn gyntaf, fel y mae cenhedloedd eraill yr ydym yn cyd-drafod â nhw yn ei wneud.”

MAE Dawn Bowden, Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon, wedi cyhoeddi y bwriedir datblygu rhagor o raglenni Cymraeg, ym maes gweithredu byw ac animeiddio, ar gyfer plant a phobl ifanc yng Nghymru, diolch i hwb ariannol gan Lywodraeth Cymru.

Mae’r Dirprwy Weinidog wedi cadarnhau y bydd wyth prosiect yn cael cyfanswm o £352,545 o gyllid gan Gronfa Cymru Greadigol ar gyfer Cynnwys i’r Ifanc, a fydd yn gweld cwmnïau yng Nghymru yn datblygu cynnwys dwyieithog newydd i blant a phobl ifanc.

Bwriad y gronfa, sy’n rhan o’r Cytundeb Cydweithio rhwng Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru, yw cynyddu’r ddarpariaeth o raglenni ar gyfer plant a phobl ifanc.

Mae’r prosiectau yn cynnwys animeiddio a gêm sydd wedi’u hysbrydoli gan fythau a chwedlau Cymru; sioe sgets gomedi sydd wedi’i hanelu at gynulleidfa o blant cyn oed ysgol gyda chriw amrywiol o gymeriadau wedi’u gwneud o fotymau ac edafedd yn serennu ynddi; i sioe gemau dŵr llawn hwyl sy’n cyfuno heriau meddyliol a chorfforol.

Syniad diweddaraf Cloth Cat, sydd wedi cynhyrchu dros 100 awr o animeiddio ar amrywiaeth o gyfresi a ddarlledir yn rhyngwladol fel Boj, Dai Potsh, Luo Bao Bei ac Olobob Top, yw ‘Familiars’. Mae stiwdio Cloth Cat, sydd wedi’i lleoli yng Nghaerdydd, wedi dod yn stiwdio animeiddio a chynhyrchu gemau ffyniannus. Mae wedi ymestyn ei gweithlu craidd i chwe aelod o staff llawnamser ac mae’n cyflogi dros 25 o staff medrus fesul prosiect yn rheolaidd.

Dywedodd Jon Rennie o Cloth Cat: “Rydyn ni’n falch iawn o fod yn rhan o Gronfa newydd Cymru Greadigol ar gyfer Cynnwys i’r Ifanc ac mae’n parhau â’r buddsoddiad gan Cymru Greadigol mewn cwmnïau lleol sy’n dymuno cyrraedd cynulleidfaoedd rhyngwladol. Syniad am gyfres animeiddio cyfrifiadurol a gêm yw ein prosiect sy’n plethu’r Gymru fodern a mytholeg Geltaidd i adrodd stori antur i blant 7-11 oed.”

Mae Cwmni Da o Gaernarfon wedi cael cyllid ar gyfer datblygu syniad am raglen o’r enw ‘Actio dy Oed’. Comedi sefyllfa yw ‘Actio dy Oed’ sydd wedi’i hanelu at blant Cyfnod Allweddol 2 (6-11 oed) a’u rhieni. Mae’n defnyddio arddull ystrydebol comedi sefyllfa draddodiadol i greu byd cyfarwydd, wrth gynnig rhywbeth hollol newydd ar yr un pryd.

Dywedodd Barry “Archie” Jones, awdur a chynhyrchydd ‘Actio Dy Oed’: “Mae Actio Dy Oed yn syniad rydyn ni wedi bod eisiau ei ddatblygu ers peth amser. Rydyn ni wir yn credu bod gan y syniad botensial i apelio at gynulleidfaoedd rhyngwladol, a bydd y gefnogaeth hon gan Lywodraeth Cymru yn helpu i wireddu’r freuddwyd yna.”

Dywedodd Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon, Dawn Bowden: “Mae gennym sector creadigol sy’n fywiog ac sydd wedi hen ennill ei blwyf yng Nghymru sydd â hanes ardderchog o gynhyrchu cynnwys o’r safon uchaf ac sydd wedi ennill gwobrau ar gyfer cynulleidfaoedd ifanc. Cafodd rhai o’r animeiddiadau mwyaf eiconig fel SuperTed a Sam Tân eu creu yng Nghymru ac mae’r rhain wedi mynd ymlaen i gael argraff barhaol ar genhedlaeth gyfan o blant a phobl ifanc.

“Rwy’n falch iawn ein bod yn gallu helpu i ddatblygu rhagor o gynnwys gwreiddiol am Gymru ac o Gymru, a fydd yn helpu busnesau creadigol Cymru. Bydd hyn yn ennyn diddordeb ein pobl ifanc yn ein hanes a’n diwylliant yn ogystal â bod yn ffordd o glywed a defnyddio’r Gymraeg mewn modd sy’n berthnasol ac yn ddiddorol iddyn nhw.

“Rwy’n hyderus y bydd y buddsoddiad hwn yn hwb i’n hymdrechion i gyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.”

Dywedodd yr Aelod Dynodedig, Cefin Campbell: “Mae sicrhau bod plant a phobl ifanc ledled Cymru yn gallu manteisio ar gynnwys hwyliog, atyniadol yn hanfodol ac mae gan sector creadigol fywiog ran hanfodol i’w chwarae yn hyn o beth. Rydym yn cefnogi ein busnesau creadigol i greu straeon, delweddau a chynnwys a wneir yng Nghymru, am Gymru ac yn y Gymraeg er lles pawb.”